Przez pryzmat psychologii rodzaju
- Szczegóły
- Utworzono: 24 kwietnia 2006
- Bartosz Orlicz
Dochodzą także wzorce kulturowe dotyczące płci: model idealnego zdrowia psychicznego ma w przewadze cechy męskie, a przystosowanie społeczne jest często oceniane z punktu widzenia wypełniania społecznych oczekiwań związanych z płcią. Czy psychoterapeuta pracujący z kobietą ma prowadzić ją ku „męskiemu” modelowi życia czy wręcz przeciwnie (Trzebinska, 1999)?
Z tym aspektem jest związany także seksizm, ideologia traktująca kobiety jako gorsze. Ze względu na rozwój i zmiany w kulturze, zmienia się także i ta ideologia, przybierając nową nazwę „neoseksizm” (1995, Tougas i in., za: Trzebinska, 1999).
„Neoseksizm” różni się od jego odpowiednika jedynie ukrytą postawą wobec kobiet (można także się doszukać takiej ukrytej postawy wobec mężczyzn). Przykładem ukrytych postaw i zachowań zawartych pod pojęciem „neoseksizm” mogą być szeregi dowcipów o blondynkach.
Jeżeli chodzi o bardziej wyrafinowane realia naszego życia, psychoterapeuci mówią o sobie, że nie podzielają stereotypów społecznych, do czego ma prowadzić ich wcześniejszy trening zawodowy. Jednak i ten trening nie może obejść się bez własnych postaw trenowanego, tu psychoterapeuty.
Idąc za psychologią społeczną, stereotypy są naturalnym elementem naszej wiedzy o człowieku, a oceny z tym związane są często nieintencjonalnie wyrażane. Przykładem może być koncepcja „schizofrenogennej matki” (Trzebinska, 1999).
Jak wskazują obserwacje kliniczne, jednym z czynników rozwoju schizofrenii bywa specyficzna struktura rodziny, tworząc teorie oddziaływań rodzinnych (Trzebinska, 1999; Birchwood i Jackson, 2004). Typ rodziny „schizofrenogennej” można opisac najprościej jako „silna matka i słaby ojciec”, co stanowi odwrotność modelu patriarchalnej rodziny.
Zastanawiające jest tutaj nazwanie matki „schizofrenogennej” i tylko niej. Mężczyzna w patriarchalnym modelu nie posiada takiej „etykietki”.
Zdaniem Arieti (1978, za: Trzebinska, 1999) jednym z powodów niepowodzeń w leczeniu schizofrenii metodami psychologicznymi jest nadmierna koncentracja na roli matki w życiu pacjenta.
W wielu podręcznikach psychopatologii wymienia się często zachowanie matki jako czynnik zaburzeń psychicznych. Związana z tym emocjonalność i ekspresyjność (stereotypowo związane z „kobiecością”) bywa wciąż podstawą diagnozowania, między innymi w DSM-IV (Trzebinska, 1999; Walker, Selingman, Rosenhan, 2003).
Obarcza się schizogenne matki winą za problemy psychiczne w rodzinie, choć same matki po prostu „bardzo kochały”, co związane jest z wysokim uspołecznieniem. Wynika z tego dość smutny wniosek: w psychoterapii przyjmuje się, że męskość jest „zdrowsza” od kobiecości (Trzebinska, 1999).
Komentarze
Bartek napisał:,,Formo wanie się stereotypów rodzaju od małego dziecka poprzez rozwój młodzieńczy tkwi w kontekście kulturowym''. Stereotypy społeczne opierają się na założeniu, że mężczyźni powinni ograniczać swoje zachowania wyłącznie do postaw określanych jako męskie, podobnie kobiety do postaw uznawane za kobiece, gdyż w takim kontekście widziana jest osobowość.
Nawiązując do stereotypów, gdzie Bartku sadzisz że :,,PMS oddziaływuje raczej swoją etykietą, przez co kobiety wierzą, że go doświadczają.” Nie do końca zgadzam się z tą wypowiedzią, która także została zawarta w artykule. Nasze postrzeganie siebie samych można rozumieć jako złożoną sieć opartą na schemacie, którą stosujemy zawsze wtedy, gdy spotykamy nowa osobę, grupę lub sytuację. Ludzie postrzegają samych siebie i innych wyłącznie w kategoriach męskich i kobiecych, męskości i kobiecości. Uważam, że nie dotyczy to osób, u których postrzeganie nie ogranicza się do schematu rodzaju. Moim zdaniem powinniśmy spróbować pokonać uprzedzenia bazujące na stereotypach, które nie raz kształtują nasz sposób myślenia i zachowania.
Po drugie - dualizm w tym przypadku jest niebezpieczny, zwłaszcza gdy wchodzi w rolę znajomość tak zwanej "trzeciej płci". Psychologia rodzaju, gender - czyli role społeczne kostytuowane przez społeczeństwo, kulturę (sztukę, media, panią sklepową w mięsnym) nakładają się niczym siatka pojęciowa na kategorię płci - implikuje to automatycznie problematycznoś ć w kategoryzacji "męski"/"kobiec y" takich przypadków jak metroseksualiśc i, homoseksualiści , transwestyci, transseksualiśc i czy "trzecia płeć".
Ja o tym już napisałem w moim artykule na tym forum - także polecam artykuły z:
www.gender.uni.wroc.pl/.../
dla większej znajomości tematu.
Pozostaje tutaj zacytowanie pewnej sceny z filmu "Meaning of life" Monty Pythona, gdzie na sali porodowej, w momencie pokazania dziecka (nowo narodzonego) matce, matka pyta się lekarza o to, czy jest dziecko "chłopczykiem" czy "dziewczynką". Lekarz odpowiada: "nie za wcześnie na role społeczne?".
Po przeczytaniu Twojego artykułu, zrozumiałam, że męskość i kobiecość nie koniecznie musi być rozumowana na podstawie różnic biologicznych. Zastanawiające jest to czy nasze zachowania są ,,wrodzone czy nabyte’’. Nie przekonują mnie argumenty, że kultura określa naszą tożsamość, mam zresztą prawo do innego poglądu. Zastanawiające jest jednak to, czy nasze zachowania są strukturą biologiczną –naturalną, czy tym, czego się nauczymy-nabyte .
W naszej kulturze jest pewny schemat, w którym mężczyźni są fizycznie więksi i silniejsi od kobiet. Wiąże się to z różnicą płci, ale także często z rozumowaniem schematycznym. Czy związku z tym stereotypy te są prawdziwe? Innym słowem jak płeć i rodzaj są ze sobą powiązane?
Każdy z nas przychodzi na świat genetycznym bagażem, fizjologią i strukturą ciała na ogół czynniki te pozostają nie zmienne w ciągu całego naszego życia.
Z punktu widzenia biologii posiadanie męskich hormonów i rozwój fizyczny zgodny z typem męskim powoduje, że dana jednostka czuje się osobnikiem płci męskiej.
Jednak zwracając uwagę na fakt istnienia tzw. "trzeciej płci", wynika z tego, że tożsamość rodzajowa jest osobistym, indywidualnym doświadczeniem danego osobnika, niezależnie czy jest to osobnik płci męskiej czy żeńskiej.
en.wikipedia.org/.../...
en.wikipedia.org/.../...
www.garysturt.free-online.co.u k/.../
a oto sam kwestionariusz (jest tez przetlumaczony na polski, wystarczy wpisac jego nazwe do google) www.garysturt.free-online.co.u k/.../