Wokal show, wow!
- Szczegóły
- Utworzono: 17 września 2013
- Kamila Pasek
Mimo że wciąż mamy kalendarzowe lato, to jesień na dobre zagościła w większości domów. Co jest tego powodem? Cóż… jesienna ramówka telewizyjna. Ten sezon niewątpliwie opiewać będzie w różnego typu talent show, prezentujące wokalne performance. Dlaczego telewizyjne konkursy muzyczne cieszą się taką popularnością?
Wraz z przełożeniem na naszych ściennych kalendarzach kartki z napisem sierpień na tę z napisem wrzesień, ruszyła jesienna ramówka trzech kluczowych stacji telewizyjnych. Zarówna telewizja publiczna, jak i dwie stacje komercyjne, proponuje talent show o charakterze zmagań muzycznych. Każde z nich nazywa się inaczej, wszystkie jednak działają według tej samej formuły. Różnią się drobiazgami, takimi jak nazwa, skład jurorów czy osoba prowadzącego. Wszystkie zaś szukają talentów wśród zwykłych Kowalskich, którzy, stając na scenie, pokazują swój niezwykły dar muzyczny, a przy okazji dzielą się swoją historią prywatną, tworząc na potrzeby telewizji odpowiednie tło dla talentu. Programy te przyciągają regularnie około 10 mln widzów, co jest zaskakujące, zwłaszcza że płyta najlepszego polskiego wykonawcy sprzedaje się w nakładzie co najwyżej kilkudziesięciu tysięcy.
Pytanie: Dlaczego zmagania muzyczne tak bardzo interesują widzów? Dlaczego ludzie uwielbiają programy, którym towarzyszy muzyka?
Zapytani przeze mnie ludzie odpowiedzieli, iż głównym powodem oglądania takich programów jest miłość do muzyki i rozrywka. Nie chodzi jednak o potrzebę docenienia kunsztu wokalnego. Talent show przyczynia się raczej do odbudowywania tradycji do wspólnego śpiewania. Kiedyś odbywało się ono przy ognisku, dziś co prawda w domu, ale za to razem z utalentowanymi ludźmi, przedzielonymi taflą ekranu.
Człowiek jako istota społeczna lubi przebywać wśród ludzi. Czasy się zmieniły, forma poczucia przynależności do grupy również. Okazuje się, że obecność innych osób, nawet tych w telewizji, może wywoływać pobudzenie, które z kolei wpływa na nasze zachowanie i samopoczucie. Wspomniane pobudzenie z jednej strony może wywoływać żywotność oraz czujność, z drugiej może rozpraszać naszą uwagę. Dlatego - zgodnie z teorią facylitacji społecznej - obecność innych poprawia jakość wykonania łatwych zadań. Oglądając muzyczne show, z powodzeniem można prasować czy porządkować regał.
Wśród powodów, dla których ludzie chętnie oglądają talent show, znajduje się również chęć kibicowania osobie, która pochodzi z tego samego miasta bądź też szkoły. Być może my sami nie posiadamy talentu muzycznego, ale Jan Kowalski z miejscowości X, w której i my mieszkamy, taki talent posiada. Wspólny mianownik, jakim jest miejscowość pochodzenia nasza i być może przyszłej gwiazdy muzyki, daje możliwość zaimponowania innym „ Ten Kowalski, który wygrał program, siedział ze mną w szkolnej ławce”. Zabieg ten, zwany pławieniem się w cudzej chwale, stanowi jedną z form autoprezentacji, a więc próby zakomunikowania, zarówno przez nasze wypowiedzi, działania, wygląd, jak i zachowanie niewerbalne, tego, kim jesteśmy lub za kogo chcielibyśmy być uważanymi. Co prawda, nie potrafimy śpiewać, ale znamy osobę, która jest bardzo utalentowana oraz występuje w telewizji. Ma to znaczny wpływ na naszą samoocenę.
Jest jeszcze jedna kwestia mogąca tłumaczyć ludzką sympatię dla programów muzycznych. Jest nią efekt ekspozycji, mówiący o tym, że im częściej jesteśmy wystawieni na ekspozycję bodźca, tym bardziej jesteśmy skłonni ten bodziec polubić. Zależność tą doskonale oddają radiowe przeboje. Załóżmy, że słuchamy radia rano i leci piosenka, która nam się zupełnie nie podoba. Puszczają ją jednak w radiu zawsze wtedy, kiedy i my go słuchamy, i mimo że początkowo w ogóle nam się nie spodobała, to już po kilku dniach zaczynamy ją nucić. Podobnie działa telewizja, nieustanne zapowiedzi, reklamy wspomnianych programów oraz relacje z nich zawarte w prasie czy Internecie. Najpierw obejrzymy zapowiedź, potem jeden odcinek, następnie jego powtórkę, a potem okaże się, że jesteśmy wielkimi fanami programu o określonej nazwie. Co więcej, muzyczny charakter programu i sympatia, jaką w nas wzbudza, może przenieść się transferem na inne programy, o podobnym, muzycznym charakterze. Nasuwa się refleksja: Czy to ludzka sympatia przyczynia się do rosnącej ilości takich programów, czy raczej brak pomysłu i dobry marketing ... ?
Traktując o programach pokazujących zmagania muzyczne jego uczestników, nie sposób jest nie odnieść się do teorii współpracy i rywalizacji, zaproponowanej przez Mortona Deutscha. Rywalizacja stanowi nieodłączny element życia społecznego i choć naukowo udowodniono, jak wiele negatywnych następstw za sobą niesie, nie sposób jej wyeliminować. Z drugiej strony, rywalizacja zabija nudę, wnosi pewnego rodzaju świeżość i ożywienie, a także radość i podniecenie. Tworzy obszar, w którym ludzie mają szansę realizować swoją własną potrzebę osiągnięć. Jak twierdzi Dariusz Doliński, brak jest podstaw, by sądzić, iż ludzie wolą rywalizację od współpracy. Niemniej jednak z pewnością lubią się wspomnianej rywalizacji przyglądać, chociażby śledząc muzyczne zmagania uczestników telewizyjnego show.
Wokal szał, wokal wow! Nie szkodzi, że po zakończeniu edycji programu mało kto będzie pamiętał o jego bohaterach, nawet tym w osobie zwycięzcy. Show must go on, dlatego uwagę przykuwać będą zapowiedzi nowo powstałych edycji programu lub jego zbliżonej wersji. Najbardziej emocjonujące są bowiem zmagania, a nie samo zwycięstwo. Programy telewizyjne są odpowiednikiem starożytnych igrzysk dla ludu, arenę zastąpiły telewizory, a cesarza i jego dwór, jurorzy. Jakie czasy, takie igrzyska.
Więcej:
- Doliński, D. (1998). Ciemna strona rywalizacji. Przegląd psychologiczny 41 (181-200)
- Tyszka, T. (1998). Jasne strony rywalizacji. Przegląd psychologiczny 41 (201-212)
- Aronson, E., Wilson, T., D., Akert, R., M. (1997). Psychologia społeczna. Serce i umysł.
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
