Zjawisko zmęczenia w badaniach międzykulturowych

Szczegóły

Utworzono: 27 kwietnia 2007

Remigiusz Koc

Zakres zmęczenia

Pomimo wyraźnych podobieństw w zakresie intensywności odczuwanego zmęczenia w badanych grupach chciałbym w tym miejscu powrócić jednak do kwestii tego, w jakim stopniu zaprezentowane różnice w zakresie obiektywnych wskaźników społeczno-ekonomicznych mają przełożenie na inne odczuwanie zmęczenia lub też jego zakres.

Skoro poziom intensywności zmęczenia okazuje się zbliżony w obu grupach należy odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu poszczególne sfery życia obu społeczeństw modyfikują prawdopodobieństwo wystąpienia poszczególnych przejawów zmęczenia.

Czy rzeczywiście zdecydowanie bardziej korzystne obiektywne wyniki rozwoju społeczno-ekonomicznego mieszkańców Czech prowadzą do tego, że określone czynniki (np. warunki bytowe, niestabilność państwa itp.) w znikomym stopniu stają się źródłem deklarowanego zmęczenia?

Powyższy problem zweryfikowano przy zastosowaniu specjalnie skonstruowanego kwestionariusza zawierającego kilkanaście przykładowych i najbardziej typowych przejawów zmęczenia (np. ograniczenie aktywności życiowej, ograniczenie kontaktów towarzyskich, unikanie zadań wymagających aktywności poznawczej jednostki).

Badanych proszono o określenie tego, na ile każdy z podanych przejawów zmęczenia powodowany jest przez podane sześć potencjalnych źródeł zmęczenia (problemy rodzinne, sytuacja w pracy, niestabilność państwa, stan zdrowia, wiek życia, warunki bytowe).

Badani określali wpływ poszczególnych obszarów na deklarowany poziom zmęczenia posługując się skalą od 0 do 4 (0-nigdy nie wywołuje tego przejawu zmęczenia; 1-rzadko jest to źródło wystąpienia tego przejawu zmęczenia; 2-często jest to źródło wystąpienia tego przejawu zmęczenia; 4- bez przerwy jest to źródło występowania tego przejawu zmęczenia).

Na wykresie 1. przedstawiono średni poziom deklarowanego wpływu poszczególnych obszarów życia mieszkańców Czech i Polski na ujawnianie się poszczególnych przejawów zmęczenia.

Uwagę zwraca fakt, że cztery spośród sześciu potencjalnych źródeł zmęczenia wskazywane były przez Polaków zdecydowanie częściej. Należy jednocześnie podkreślić, że spośród podanych różnic trzy okazały się istotne statystycznie, mianowicie różnice dotyczące wpływu niestabilności państwa (p<0,001); stanu zdrowia (p<0,05) oraz warunków bytowych (p<0.000) (obliczono za pomocą testu T-studenta dla grup niezależnych).

Wykres 1. Deklarowane znaczenie wybranych czynników jako źródeł zmęczenia (1-problemy rodzinne; 2-sytuacja w pracy; 3-niestabilność państwa; 4-stan zdrowia; 5-wiek życia; 6-warunki bytowe).

Grupa badanych mieszkańców Czech w istotnie mniejszym stopniu jako źródła zmęczenia wskazuje niestabilność państwa oraz warunki bytowe. Stanowi to swoiste potwierdzenie faktu, iż niższa pozycja Polski w zakresie wskazanych wcześniej wymiarów, takich jak HDI, wskaźnik Giniego itp. znajduje odzwierciedlenie w subiektywnie odczuwanym wpływie wybranych obszarów życia społecznego na występowanie określonych przejawów zmęczenia.

Szczególnie widoczne jest to w przypadku warunków bytowych jako przyczyny odczuwanego zmęczenia. Tak znaczna rozbieżność sugeruje, iż Polacy spostrzegają swoje warunki bytowe zdecydowanie gorzej w porównaniu z sąsiadami zza południowej granicy(4)

Należy jednocześnie podkreślić, iż zarówno w grupie mieszkańców Polski, jak również Czech najsilniejszym źródłem deklarowanego zmęczenia okazała się szeroko pojęta sytuacja w pracy oraz sytuacja rodzinna. Ponadto warto zwrócić uwagę, że stosunkowo rzadko osoby badane jako źródło określonych przejawów zmęczenia wskazywały swój wiek życia, co można tłumaczyć przede wszystkim jako rezultat faktu, iż wśród osób badanych przeważały osoby poniżej 30 roku życia.