Samodoskonalenie

Szczegóły: Utworzono: 17 stycznia 2008; Marek Warecki, Wojciech Warecki

Każdy z nas miał mniejszą czy większą sposobność (lub konieczność) samodoskonalenia – kształcenia nowych zachowań czy kompetencji lub pozbywania się niepożądanych (palenia papierosów na przykład). Praca nad sobą jest zgodna z hasłami robienia kariery indywidualnej i samodzielnego kształtowani własnej egzystencji i wielu z nas bardzo chętnie chce zostać kowalami własnego losu.

Wszakże sukces indywidualny jest ważniejszy niż wszystko inne (chociaż ostatnie badania Polaków wskazywać mogą, na co innego – rodzina zajmuje najważniejsze miejsce w rankingu wybieranych wartości).

Podstawowym motywem do rozpoczęcia takiej pracy jest niezadowolenie ze stanu obecnego. Może to dotyczyć posiadania słabej muskulatury, zbyt dużej wagi, braków w wykształceniu lub wad charakterologicznych. Wiedzę o tym, co jest pożądane, a co nie i jak na tym tle wypadamy, czerpiemy dzięki porównywaniu się z innymi. Niemałą rolę w tym względzie mają media, w których codziennie widzimy dobrze ubranych, wysportowanych i zazwyczaj niezwykle miłych ludzi, z którymi porównujemy swoje cechy i zachowania.

Nie ma, co ukrywać, że wzorce czerpane tą drogą bywają infantylne i zawodne. W każdym społeczeństwie istnieją jednak mniej lub bardziej uniwersalne wzorce jak żyć i postępować, co ma największą wartość a czego mamy się wystrzegać.

Ciekawe, że do intensywnej pracy nad sobą zachęcał bardzo młodzież zwłaszcza Jan Paweł II słowami: „musicie od siebie wymagać nawet gdyby inni od was nie wymagali”. Natomiast zdaniem Pietrasińskiego praca nad sobą jest zadaniem na całe życie i być może też stąd duże powodzenie, jakimi się cieszą takie inicjatywy jak Uniwersytet III wieku.

Praca nad sobą? Ale jak?

Jak podzielić rodzaje pracy nad sobą? Profesor Stanisław Mika proponuje podział na:

podejście aforystyczne
proponowanie wzorców
wszystko, co proponuje psychologia
techniki relaksacyjne, medytacyjne, wizualizacje (dużo Dalekiego Wschodu)

Omówmy je teraz pokrótce.

Podejście aforystyczne polega na tym, że przedstawia się w krótkiej i zwięzłej formie myśl czy zasadę pokazująca drogę, jaka należy podążać do osiągnięcia pożądanych cech charakteru czy zachowania. Idea polega na tym, że ten, kto przeczyta myśli Pascala, Kopmayera czy Jana Pawła II zrozumie je i przemyśli to będzie zgodnie z nimi postępował włączając je na trwałe do repertuaru swojego postępowania. Dużo tego typu sentencji można znaleźć u Marka Aureliusza, np. „Tak należy wszystko czynić i mówić i o wszystkim myśleć, jakby się miało odejść z życia” albo: „Najlepszym sposobem obrony jest nie odpłacać pięknym za nadobne”.

Przypomnijmy też ciekawą myśl Nietzschego dotyczącą pracoholizmu, którą przytacza w swych rozważaniach profesor Mika: „Farsa wielu pracowitych – nadmiernym wysiłkiem zdobywają sobie czas wolny i nie potrafią potem zrobić z nim nic innego, niż liczyć godziny dopóki czas ten im nie upłynie”.

Żeby aforyzm zadziałał jak trzeba należy:

Przeczytać go ze zrozumieniem
Zapamiętać i zaakceptować jego treść
Zastosować go w we własnym życiu, w naszej konkretnej sytuacji

Kolejna ścieżka zmian opiera się na modelach. Jest nią prezentacja wzoru, który mamy naśladować, dzięki czemu staniemy się tacy, jacy chcemy (lub prawie tacy). Kiedyś do naśladowania proponowano postacie starożytnych bohaterów (zresztą absolutnie aktualne aż do dzisiaj) takie jak choćby: Aleksander Macedoński, Achilles, Diogenes czy Sokrates. W średniowieczu wzorców szukano w świętych, np św. Katarzynie, Tomaszu Morusie czy św. Franciszku. Społeczeństwo miało w ich postawie znajdować natchnienie i inspirację do lepszego życia.

Ciekawe podejście w ramach prezentacji wzorów przedstawia nam Daliow Breckenridge Carnegie. Był on samoukiem, ale przeprowadził własne badania na temat tego, jak radzić sobie z trudnościami życiowymi i sformułował bardzo interesujące wnioski. Zasadniczą myśl autora i zalecane przez niego kierunki samodoskonalenia w różnych sytuacjach życiowych da się sprowadzić do następujących stwierdzeń:

Człowiek powinien skupić się na dniu dzisiejszym i nie zamartwiać się przeszłością i przyszłością.

Kiedy spotyka nas wielkie zmartwienie to warto zapytać siebie, co najgorszego może nam się przydarzyć jeśli się z nim się nie uporamy. Następnie winniśmy poczynić wszelkie możliwe i realne przygotowania oraz zaakceptować to, co jest nieuniknione i jeśli to możliwe polepszyć to, co już zaakceptowaliśmy. Nie warto przejmować się głupstwami i warto realnie zastanowić się czy to, czym się zamartwiamy może nam się przydarzyć w rzeczywistości (z badań wynika, że blisko 90% rzeczy, którymi się martwimy nie przydarza się nam).

Warto świadomie kalkulować troskę, jaką poświęca się swoim kłopotom.

Carnegie daje nam też kilka innych recept. I tak, aby uniknąć znużenia w pracy warto stosować kilka prostych zasad:

Odpoczywać wtedy, kiedy nie jesteśmy jeszcze zmęczeni, ponieważ nie są naruszone rezerwy naszego organizmu.
Umieć relaksować się w trakcie pracy mając na to nawet bardzo mało czasu – jest wystarczająco dużo metod.
Dbać o porządek w czasie pracy na swoim biurku czy tam gdzie pracujesz.
Załatwić daną sprawę gdy wszystkie fakty, które jej dotyczą są ci wiadome i znane.
To, co robisz wykonuj z entuzjazmem.

A jak zdaniem Carnegie’a zjednać sobie przyjaciół?

Przede wszystkim musisz być na prawdę zainteresowany inni ludźmi a nie sobą samym
Im więcej się do nich uśmiechasz tym lepiej
Słuchaj jak inni mówią o sobie i bądź dla nich dobrym słuchaczem
Pamiętaj o tym żeby twój rozmówca czuł się ważną osobą „rób to szczerze”

Co proponował ten myśliciel, aby zmieniać innych bez obrażania ich i wywoływania u nich niechęci? Carnegie daje nam następujące wytyczne:

Najlepiej zaczynać od uczciwej oceny i pochwalenia drugiego człowieka.
Dobrze jest ludzkie błędy krytykować w sposób pośredni.
Przed słowami krytyki skierowanymi do innych warto zająć się krytyką własnej osoby.
Poszukiwać sugestii, co zrobić z daną sprawą, a nie od razu wydawać plecenia.
Jeśli kogoś krytykujesz to pozwól mu zachować twarz.
Nagradzać nawet najmniejsze ulepszenia i chwalić za jakikolwiek postęp.
Stosować dużo zachęt, pokazywać, że błędy można naprawić.

>Trzecią drogę zawdzięczamy psychologom i temu, co zbadali i wymyślili. Znajdziemy w niej ogólne zasady jak pracować nad sobą i jakie konkretne procedury trzeba stosować by rzucić palenie czy stracić parę kilogramów. Omówimy ją odrębnie w innym opracowaniu.

Czwarte podejście jest często kojarzone z praktykami quasi religijnymi rodem z Dalekiego Wschodu i zawiera w sobie wizualizacje, specjalne techniki wizualizacyjne, medytacje, autohipnozę, specjalne ćwiczenia fizyczne. Metod medytacyjno-relaksacyjnych jest dość dużo i trudno byłoby je w tym miejscu omawiać. Dzięki nim (na przykład stosowaniu treningu autogennego) możesz zmniejszyć napięcie, polepszyć samopoczucie i odczucie samokontroli. Zrelaksowany człowiek zwykle ma lepsze wyniki w pracy oraz więcej energii życiowej. Taki dobrostan sprzyja pozbyciu się też nałogu. Oczywiście doradzamy tutaj pewną ostrożność, ponieważ w żadnej grupie medytacyjnej bez wysiłku i w 20 minut nie zmienimy swojej osobowości.

Generalnie mimo swoich różnic konsekwentnie stosowane jakiekolwiek metody relaksacji prowadza do podobnych skutków, dlatego można stosować taką, jaka nam odpowiada. Medytować można nawet w biegu i jest to rodzaj medytacji aktywnej. Działania medytacyjne mogą się koncentrować na dniu codziennym, aby bardziej świadomie odbierać przepływające wokół nas życie: na przykład spokojnie i z uwagą spożywać pokarmy myśląc o tym, co się je (a nie gapić się bezmyślnie w telewizję).

Oczywiście wszystkie te zalecenia należy stosować twórczo i umiejętnie je łączyć. Trzeba dobrać sobie taką ścieżkę, która zgodna będzie z naszymi preferencjami i podejściem do życia. Przy tym wszystkim należy jednak pamiętać o tym, aby w swym rozwoju i planowaniu zmiany za nadto nie odrywać się od tego, co realne i możliwe. Oczekując od siebie absolutnej doskonałości nigdy nie będziemy z siebie zadowoleni.

{rdaddphp file=moje_php/autorzy/wwarecki.html}

Dodaj komentarz

JComments