Z uprzedzeniami można walczyć... czekoladą!
- Szczegóły
- Utworzono: 24 stycznia 2014
- Katarzyna Sanna
Uprzedzenia jako afektywny komponent postaw to wrogie postawy wobec określonej grupy ludzi wyłącznie ze względu na ich przynależność. Czy łatwo je zmieniać? Okazuje się, że kluczem do zmiany postaw może być zapach, a mechanizmem się za nią kryjącym - warunkowanie!
Ludzie nie są obojętnymi obserwatorami świata - w zasadzie mamy opinię na temat większości otaczających nas zjawisk. Niezależnie od tego, czy mówimy o polityce, celebrytach, ulubionych kolorach czy daniach, sukience tamtej pani - wobec sytuacji, w których się znajdujemy albo o których słyszymy, mamy mniej lub bardziej wyrobione zdanie. Postawy, bo to właśnie o nich mowa, są ocenami ludzi, przedmiotów bądź poglądów, składających się z komponentów emocjonalnych, behawioralnych i poznawczych. Uprzedzania, stereotypy oraz zachowania dyskryminujące są rodzajami postaw o różnym zabarwieniu wyżej wymienionych komponentów. Uprzedzenie to wroga bądź negatywna postawa wobec określonej grupy ludzi wyłącznie ze względu na ich przynależność; składa się z komponentu afektywnego.
Od wielu lat psychologowie społeczni zajmują się mechanizmami powstawania oraz zmian postaw. Nic dziwnego, są one kluczowym elementem naszego funkcjonowania społecznego. Rozgryzienie tej tajemnicy nie tylko pozwoliłoby na lepsze poznanie człowieka, ale też stanowiłoby potężną broń w rękach twórców reklam czy wszystkich tych, którzy z jakichś powodów chcieliby tworzyć pozytywne bądź negatywne oceny jakichś zjawisk, ludzi, sytuacji etc. Ostatnio coraz częściej mówi się o warunkowaniu ewaluatywnym (evaluative conditioning - EC) jako prawdopodobnym mechanizmie powstawania oraz zmiany postaw. Proces ten polega na zmianie nastawienie wobec jakiegoś wcześniej neutralnego bodźca na podstawie skojarzenia go z innym odbieranym jako pozytywny bądź negatywny - bodziec ten może pochodzić z jakiejkolwiek modalności, na przykład węchu. Co więcej, okazało się, że warunkowanie może również działać, gdy mamy już określoną postawę wobec jakiegoś zjawiska.
Badacze Robert Balas oraz Joanna Sweklej postanowili dowieść, że zapach może zmienić już ukształtowaną postawę. Zmiana uprzedzeniami miała dotyczyć osób bezdomnych. Jest to grupa, wobec której większość ludzi ma mocno osadzone negatywne postawy. Ważnym czynnikiem dotyczących kształtowaniem się takich uprzedzeń jest zapach osób bezdomnych. Grupie badanych pokazywano zdjęcia osób bezdomnych wraz z neutralnymi imionami i nazwiskami, a w pomieszczeniu, w którym odbywało się badanie, unosił się przyjemny czekoladowy zapach. W grupie kontrolnej nie rozprzestrzeniono żadnego zapachu.
Wyniki badań potwierdziły, że przyjemny zapach może być moderatorem dla uprzedzeń. W warunkach, w których zapach czekoladowy był obecny w powietrzu, u badanych zmniejszyło się nasilenie negatywnych uczuć wobec osób bezdomnych. Takiego mechanizmu nie zauważono w grupie kontrolnej. Obecność przyjemnego zapachu sprawiła, że badani wykazywali więcej pozytywnych postaw wobec grupy będącej przedmiotem uprzedzeń.
Badania ukazały się w: Polish Psychological Bulletine
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
