Mały duży świat
- Szczegóły
- Utworzono: 02 października 2015
- Katarzyna Sanna
Kiedy dziecko zaczyna rozumieć otaczający go świat? Czy istnieje jakaś specjalna data albo etap, przez które dziecko musi przejść?
Badania na polu psychologii rozwoju wskazują, że już niemowlaki zaczynają konstruować rozumienie świata społecznego, a ich późniejsze umiejętności poznawcze i społeczne mogą zależeć od czynników temperamentalnych i środowiskowych.
Świat w oczach niemowlaka
Niemowlęta, tak jak wszyscy ludzie funkcjonują w świecie społeczny i bardzo szybko zaczynają rozwijać umiejętności rozumienia i przewidywania zachowań oraz intencji innych ludzi. Najnowsze badania dowodzą, że już nawet bardzo małe dzieci w sposób podstawowy rozumieją otaczający je świat społeczny. Już w ciągu pierwszego roku życia, niemowlęta zaczynają rozumieć, że zachowania innych ludzi są motywowane ich intencją bądź celami, które chcą zdobyć. Niektórzy badacze twierdzą nawet, że zachowania dzieci oraz rozumienie świata społecznego, które pojawiają się w późniejszych etapach rozwoju, są zależne właśnie od pierwszych interakcji dziecka z światem zewnętrznym.
Kluczową sprawą dla prawidłowego rozwoju emocjonalnego, ale również poznawczego niemowlaka są doświadczenia ciepłej i troskliwej relacji dziecka z matką. Według Teorii Przywiązania, wrażliwość matki na sygnały wysyłane przez dziecko powoduje, że dziecko buduje pozytywne przekonania o własnej wartości. Jest ono również znaczne bardziej otwarte na eksploracje otoczenia, ciekawe nowych zjawisk. Chętnie angażuje się w relacje społeczne. W tym kontekście można powiedzieć, że dobre relacje matki z niemowlakiem wyposażają dziecko w przydatne umiejętności społeczne oraz poznawcze.
To, co również ma wpływ na późniejsze funkcjonowanie społeczne i poznawcze dziecka to jego temperament, a właściwie te jego aspekty, które przejawiają się jako bardziej intensywne reakcje na zachowania społeczne innych ludzi. Takie dzieci żywo reagują na mimikę czy mowę.
Patrzenie znaczy zainteresowanie
W badaniach nad poznawczym odbiorem otaczającego świata badacze najczęściej mierzą czas spoglądania na dany przedmiot bądź osobę, monitorując również niewerbalne sygnały zainteresowania dziecka. W badaniach Brinka i współpracowników, okazało się, że dzieci które dłużej przyglądały się testowanemu przedmiotowi w cztery lata po badaniu miały znacznie bardziej rozwiniętą Teorię Umysłu (rozpoznawanie własnych stanów umysłu i rozumienie, że ludzie różnią się między sobą w zakresie tychże stanów) w porównaniu do dzieci, które interesowały się nimi krócej. Teoria umysłu u przedszkolaków u rozwija się się szybciej ma wpływ na: ich popularność wśród rówieśników, zdolność do kłamania, wpływania na innych, zabawy w chowanego, zabawy w gry „ w udawane”, rozmowy z dorosłymi na temat umysłu i emocji, funkcjonowania w rodzinie.
Oczywiście, nie można utożsamiać żywotności dziecka w okresie niemowlęcym a jego późniejszymi zdolnościami poznawczymi i społecznymi. To co jest najważniejszym wskaźnikiem późniejszego rozwoju, jest samo zainteresowanie. Przedszkolaki, które są wstydliwe, mają tendencję do obserwowania otoczenia i nie są za bardzo reaktywne uzyskują najlepsze wyniki oceniające wnioskowanie na temat stanu umysłu innych.
Dbaj o jego potrzeby
Mały człowiek jest jak gąbka, chłonie wszystkie otaczające go informacje. Rozwój nie rozpoczyna się na żadnym szczególnym etapie, trwa liniowo i nieprzerwanie od pierwszych dni życia. To, jakie umiejętności dziecko zdobędzie zależy od czynników wrodzonych, ale też odpowiednio troskliwej opieki rodzica. To co my starsi, możemy robić dla dzieci to dbać przede wszystkim o ich potrzeby i być reaktywnymi na sygnały, które nam wysyłają. Cała reszta przyjdzie naturalnie!
Na podstawie: Brink, KA, Lane, JD, Wellman HM. Developmental pathways for social understanding: linking social cognition to social contexts. HYPOTHESIS AND THEORY published: 29 May 2015 doi: 10.3389/fpsyg.2015.00719
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
