Jak efektywnie się uczyć?

Szczegóły: Utworzono: 21 maja 2013; Małgorzata Mahler

Badanie naukowców na temat skutecznych metod uczenia opublikowane w Psychological Science in the Public Interest pokazuje, że popularne metody, takie jak zaznaczanie, podkreślanie czy wielokrotne czytanie materiału nie są skuteczne. Naukowcy wskazali metody mogące pomóc osiągnąć lepsze wyniki w nauce.

Maj i czerwiec to okres wytężonej pracy dla uczniów klas maturalnych i studentów. Maturzyści przystąpili już do zdawania egzaminów maturalnych, a później czekają ich jeszcze egzaminy wstępne na studia. Studenci natomiast zaczynają przygotowania do sesji letniej.

Zagadnienie efektywnych metod nauki nie jest tylko znaczące dla uczniów i studentów. Jest to istotny temat dla wszystkich tych, którzy muszą zdawać egzaminy, oraz dla nauczycieli i rodziców.

Co rozumiemy przez efektywne uczenie się? Ten termin można by określić, jako łatwość w przyswajaniu wiedzy i informacji, by później skutecznie ją wykorzystać.

Co wpływa na to, jak przyswajamy informacje?

Przyswajanie informacji jest warunkowane przez wiele czynników. Istotne znaczenie mają cechy indywidualne danej osoby takie jak: poziom inteligencji, posiadane zdolności i zainteresowania. Inne ważne czynniki to nastawienie i motywacja do nauki, a także poziom aspiracji i wykorzystywane strategie uczenia się. Poza tym ważką rolę odgrywa stan psychofizyczny podczas nauki i miejsce, w którym się odbywa. Zmęczenie i brak snu utrudniają przyswajanie wiedzy. Spokój i cisza ułatwiają skupienie się. Hałas dekoncentruje.

Prawa pamięci

Pamięć rządzi się swoimi prawami, nie działając przypadkowo. Warto zwrócić na nie uwagę.

Prawo świeżości. Świeżo zapamiętane informacje są łatwiejsze do odtworzenia.

Prawo początku i końca. Na początku nauki efektywność jest największa, później maleje, by wzrosnąć na końcu. Cały okres nauki należy podzielić na przedziały o właściwej długości.
Na tyle długie, by zapoznać się z danym materiałem i dobrze wykorzystać okres wysokiej efektywności. Na tyle krótkie, by spadek efektywności nie był dotkliwie odczuwalny.Czas nauki powinien trwać w granicach, od 35 do 60 minut, z przerwą od 4 do 8 minut.

Prawo powtórek. Treści często się powtarzające zostają zapamiętane skuteczniej.

Prawo wyjątkowości. Skutecznie zapamiętujemy to, co jest oryginalne i odbiegające od schematu, rzeczy dziwne, śmieszne i absurdalne. Przy uczeniu się i powtarzaniu należy zwrócić uwagę na dokładne zrozumienie materiału.

Badanie

Niedawno w Psychological Science in the Public Interest opublikowano nowy raport na temat skuteczności technik uczenia się. W badaniu oceniono skuteczność dziesięciu najczęściej używanych technik. Okazuje się, że najbardziej popularne sposoby nie gwarantują sukcesów w nauce. Autorami badania są John Dunlosky (Kent State University), Katherine Rawson (Kent State University), Elizabeth Marsh (Duke University), Mitchell Nathan (University Wisconsin–Madison) oraz Daniel Willingham (Virginia University).

10 popularnych metod ocenianych w badaniu

Zadawanie pytań – strategia uczenia się, która polega na zadawaniu pytań zawierających informacje do nauczenia się. Następnie udzielanie na nie odpowiedzi;
Łączenie informacji – łączenie nowych informacji z posiadaną wiedza na dany temat;
Streszczenia – pisanie streszczeń tekstu do nauczenia (o różnej długości);
Podkreślanie, zaznaczanie – zaznaczanie kluczowych informacji w przyswajanym materiale podczas czytania;
Posługiwanie się technikami mnemotechnicznymi – używanie słów-kluczy oraz tworzenie skojarzeń słownych;
Podczas słuchania lub czytania materiału do nauczenia kreowanie obrazów w wyobraźni powiązanych z tekstem;
Wielokrotne czytanie tekstu;
Pytania praktyczne – wypełnianie zadań testowych sprawdzających znajomość materiału, posługiwanie się kartkami z obrazkami;
Nauka rozłożona w czasie – wprowadzenie zaplanowanego uczenia się rozciągniętego w czasie, w odstępach czasowych;
Nauka wielowątkowa – wprowadzenie urozmaiconego sposobu uczenia się, zawierającego mieszankę wielu różnych tematów poczas jednej sesji.

Badacze oceniali te metody na podstawie czterech kryteria: warunków uczenia się, cech studentów, charakterystyki materiału oraz koniecznych wymagań.

Metody nieskuteczne

Wyniki badań są zaskakujące. Metody, które otrzymały najniższą ocenę, to metody najczęściej używane, takie jak podkreślanie tekstu, powtórne czytanie, zaznaczanie i podsumowywanie.

Metody skuteczne

Najbardziej efektywne techniki to stosowanie praktycznych testów i nauka rozłożona w czasie o wiele bardziej wydajna, niż "wkuwanie" w ostatniej chwili przed egzaminem.

Studenci, którzy uczą się, rozwiązując rozmaite quizy i używając kart obrazkowych oraz wypełniając testy, o wiele częściej odnoszą sukcesy niż ci, którzy tylko podkreślają i czytają wielokrotnie swoje notatki.

"Wkuwanie materiału" w ostatniej chwili może pomóc zdać test, jednakże materiał szybko znika z pamięci. O wiele skuteczniejsze jest przyswajanie materiału rozłożone w czasie, w pewnych odstępach.

John Dunlosky twierdzi, że dane strategie są w dużym stopniu przeoczane w podręcznikach edukacyjnych, z których korzystają początkujący nauczyciele. W związku z czym nauczyciele ci nie mają wystarczającej wiedzy, jak je stosować i nie są w stanie zaznajomić z nimi swoich uczniów.

Pomimo tego, że istnieje wiele czynników wpływających na przyswajanie wiedzy i nowych informacji, to wymienione powyżej skuteczne metody uczenia się powinny w znaczący sposób pomóc w uzyskaniu dobrych wyników w nauce w klasie, podczas zdawania egzaminów i w ogólnym procesie nauki. Jednak najbardziej skorzystają uczniowie, którzy są zmotywowani do wykorzystania danej strategii i potrafią ją stosować.

Polecamy poniższą prezentację na temat skutecznych metod uczenia się: