Otwórz już oczy
Jak długo śpisz? Czy się wysypiasz? A może cierpisz na bezsenność? Ile tak naprawdę powinniśmy spać?
Pooglądasz ze mną?
Kto nie słyszał stwierdzenia: "książki są dobre dla dzieci" lub "telewizja jest szkodliwa dla dzieci"?
Syndrom ostatniej piosenki
Znacie to doświadczenie, kiedy melodia wtrąca się w Twoje myśli i wiruje w powtarzającej się pętli?
Szewcy bez butów
Powiem ci ze wstydem, patrząc z dzisiejszej perspektywy, ja i wielu „kandydatów na pomagaczy” byliśmy nieco zarozumiali. Metodologia badań psychologicznych i analiza statystyczna – baza psychologii naukowej – budziły naszą niechęć, a fascynowały niebazujące na badaniach, raczej filozoficzne, wynurzenia psychoanalityków lub psychologów humanistycznych. I uznawaliśmy, że to właśnie jest prawdziwą psychologią.
To tylko gra!?
Kto nie słyszał stwierdzenia, że gry znieczulają mózg? Nie od dziś obwinianie gier komputerowych za agresywne zachowanie dzieci, młodzieży, czy nawet dorosłych jest pewnego rodzaju normą społeczną. Bo w końcu gdzieś musi być winowajca, czyż nie?
Media: Nośniki zaraźliwych informacji
Media odgrywają bardzo ważną rolę w społeczeństwie ponieważ mówią nam, w jaki sposób zachowują się ludzie. A dowody płynące z nauk społecznych pokazują pewien zaraźliwy efekt tego typu informacji. Wzbudzają one w obserwatorach chęć zachowywania się podobnie, co z kolei może prowadzić do obserwowania jeszcze większej ilości tego typu zachowań do naśladowania (Cialdini, 2001).
Osoby z branży marketingowej zastanawiają się jak “zatrudnić” ten efekt, aby skutecznie wywierać wpływ na konsumentów. Telewizyjne programy pokazują tłumy ludzi wbiegających do sklepu i chwytających wszystko co znajduje się na półkach. Reklamujący ogłaszają “sprzedaż na szeroką skalę”, albo “szybki wzrost sprzedaży” swoich produktów w marketach. Właściciele restauracji okraszają swoje menu w “nasz najpopularniejszy specjał”, co automatycznie powoduje, że staje się on bardziej popularny. Rozważmy pewną radę, którą przedstawił więcej niż 350 lat temu Hiszpan Balthazar Gracian (1649/1945) tym, którzy chcą sprzedawać swoje produkty lub usługi:
Ich wewnętrzna wartość to za mało by popychać dobra i docierać głębiej. Większość biegnie za tłumem – bo biegną za nim inni. (p. 124)
Tendencja do robienia tego co robią inni dotyczy nie tylko sprzedaży produktów. W rzeczywistości wpływa ona na szereg zdumiewających i dziwacznych zachowań ludzkich. W ciągu historii ludzie byli wystawiani na różne zwodnicze ułudy — irracjonalny szał, panika, manie rozmaitego kalibru. W swoim klasycznym dziele “Szaleństwa tłumu,” Charles MacKay wymienia setki takich przykładów, które wydarzyły się przed publikacją książki w 1841 roku.
Ciekawą rzeczą jest to, że takie zachowania mają jedną pouczającą cechę – są zakaźne. Gdy tylko zostaną one zaobserwowane u jednej osoby lub grupy, przechodzą gwałtownie na całe populacje. Najczęściej są one przenoszone poprzez kontakt. Zachowanie rozciąga się na innych obserwatorów, którzy przez to oceniają je jako właściwe i je naśladują, co napędza z kolei poprzednio zachowujących się w ten sposób aktorów, stających się wówczas obserwatorami i koło się domyka.
Dla przykładu, w 1761 roku w Londynie wystąpiły dwa umiarkowane trzęsienia ziemi w dokładnie miesięcznym odstępie czasu. Przekonany na podstawie tego zbiegu okoliczności, że kolejne trzęsienie ziemi będzie najpotężniejsze i doprowadzi do zagłady miasta, żołnierz o nazwisku Bell począł rozsiewać pogłoski, że zagłada nastąpi 5 kwietnia. Początkowo nieliczni dali temu wiarę. Lecz ci, którzy to zrobili zaczęli przenosić swoje dobytki i wraz z rodzinami udawać się do sąsiednich miejscowości. Ten mały exodus zaczął podżegać innych do naśladownictwa, co w konsekwencji przeradzało się stopniowo w coraz większą panikę i masową ewakuację. Ogromna liczba Londyńczyków wyprowadzała się do sąsiednich wiosek, płacąc niebagatelne sumy za jakiekolwiek zakwaterowanie. W tym wystraszonym tłumie znajdowali się także ci “którzy śmiali się z tych przewidywań tydzień wcześniej, lecz gdy zobaczyli że inni się wyprowadzają, spakowali swoje dobra i uczynili tak samo” (MacKay, 1841/1932, p. 260).
Kiedy wskazany dzień zagłady minął bez żadnych konsekwencji, uchodźcy zaczęli powracać do miasta rozwścieczeni na Bella za wprowadzenie ich w błąd. Jakkolwiek wszystko zaczęło się od Bella, to złość Londyńczyków była kierowana w niewłaściwą stronę. To nie szaleniec Bell był najbardziej przekonujący, lecz sami Londyńczycy, którzy przekonali samych siebie.
Większość ludzi wychodzi z założenia, że zachowania są bardziej zasadne, jeśli inni także je przejawiają. Przykładowo masowa iluzja społecznego dowodu słuszności prowadzi do irracjonalnych zachowań, ponieważ powoduje refleksję nad właściwymi wyborami nie na podstawie twardych argumentów, lecz na podstawie faktu, że wielu innych dokonuje identycznego wskazania. Tak więc media powinny być ostrożniejsze w pokazywaniu paniki, ponieważ mogą one spowodować nie tyle refleksję nad samą paniką, ile ją zainicjować.
- poprz.
- nast. »»
Nigdy dość. Mózg a uzależnienia
Historia nałogów i procesu zdrowienia autorki, ale też omówienie z perspektywy badaczki zmian zachodzących w mózgu i zachowaniu na skutek długotrwałego uzależnienia.
W zakamarkach mózgu
Wybitni naukowcy o fascynujących funkcjach ludzkiego mózgu!
Zbiór intrygujących esejów autorstwa należących do światowej czołówki neuronaukowców, zawierający analizy dziwnych i sprzecznych z intuicją aspektów funkcjonowania ludzkiego mózgu.
Myślenie czarno-białe
Wyznaczamy granice, a większość rzeczy w życiu dzielimy według prostego czarno-białego schematu. Ta zdolność wykształcona w trakcie ewolucji jest w nas utrwalana od dzieciństwa przez rodziców, szkołę i otoczenie. Kevin Dutton, autor bestsellerów psychologicznych oraz utytułowany naukowiec z Oksfordu, pokazuje, że nie zawsze upraszczanie życia i wyborów jest dla nas najlepsze. „Myślenie czarno-białe” ukaże się już 12 maja.
Twój mózg bez tajemnic
Sen, pamięć, mowa, odczuwanie przyjemności czy strachu - codziennie mamy do czynienia z tymi procesami i emocjami, ale jak mózg je tworzy?
Życzenia dla Świata
Początkowo Ratzinger nie był entuzjastą Bergolio. Widział w nim reformatora, który może zupełnie zmienić oblicze Kościoła. To mu się nie podobało. A przynajmniej taki obraz, możemy zobaczyć w filmie fabularnym Dwóch Papieży.
Łykać jak Homo sapiens
Andrzej poznał Ilonę na forum miłośników wampirów i filmu „Zmierzch”. On był w średnim wieku, ona za rok miała skończyć 20 lat. Ilonie udało się przekonać Andrzeja, że jest prawdziwym wampirem, a on był gotowy wydać 10 tys. zł, żeby ta przemieniła również jego.
Sen nocy letniej
Rekord czasu, jaki można wytrzymać bez snu pobił w 1964 roku Randy Gardner. Nie spał przez 264 godziny i 12 minut. Brak snu jednak już w wyjątkowo krótkim czasie daje się nam we znaki. Zaczynają się problemy z koncentracją, pamięcią czy motywacją po nieprzespanej dobie a co dopiero 11.
To nie ja, to Ty!
Co się dzieje, gdy masz całą masę niewygodnych, krępujących i irytujących emocji, z którymi nie chcesz się świadomie zmierzyć?
Otwórz już oczy
Jak długo śpisz? Czy się wysypiasz? A może cierpisz na bezsenność? Ile tak naprawdę powinniśmy spać?
Odkryjmy potęgę kolorów!
Nie lubisz tego wina? Wypróbuj go pod innym oświetleniem. Chcesz, żeby ten napój był bardziej słodki? Rozjaśnij jego kolor. Chcesz, żeby herbata była zimniejsza? Umieść ją w szklanym pojemniku. Widzenie naprawdę jest wiarą.
Zabić Wertera
Zdarzenie, z którym mieliśmy do czynienia podczas 27 finału WOŚP do dzisiaj odbija się echem medialnym. Prowadzone są rozważania co można było zrobić, czego nie trzeba było robić i co teraz zrobić.
Ho ho ho... oto rzeczywistość...
Okres świąt Bożego Narodzenia z pewnością dla wielu z nas jest czasem do spotkania z najbliższymi. To czas, gdy słuchamy świątecznych melodii, gromadzimy się przy suto zastawionym stole, szczęśliwe dzieci biegają wokół pięknie przystrojonej choinki i tylko oczekujemy by dorwać się do błyszczących prezentów zapakowanych w czerwone kokardy.
Śladami Bestii
Czy to możliwe, żeby dobry człowiek popełnił zły uczynek?
W 1974 roku, serbska artystka Marina Abramowić wystawiła wybuchowy show, zatytułowany Rhythm 0 w galerii w Neapolu. Jednocześnie ujawniając coś strasznego o ludziach.
Dogadać się z innymi
Dlaczego tak trudno jest porozumieć się z innymi? Dlaczego inni nie rozumieją mojego punktu widzenia? Gdzie tkwi przyczyna problemów w relacjach z rodziną, szefem i współpracownikami?
Homo nie całkiem sapiens
Krytyczni, ale merytoryczni. Spierający się, ale też rozumiejący. Bogdan Wojciszke, wybitny polski psycholog i Marcin Rotkiewicz, ceniony dziennikarz naukowy rozmawiają o automatyzmach myślenia, nadętych politykach, narzekaniu Polaków i pułapkach moralności.
Syndrom gotującej się żaby. Co zabiło żabę?
Wyobraź sobie, że umieściłeś żabę w naczyniu z wodą i po chwili zaczynasz ją podgrzewać. Gdy temperatura wody wzrasta, widzisz, że żaba może odpowiednio dostosować swoją temperaturę ciała. Płaz kontynuuje regulację wraz ze wzrostem temperatury.
Mądrość i różne niemądrości
Żyjemy w świecie nieustających rekomendacji. Co robić, jak myśleć, w co się ubierać? Co zrobić, by osiągnąć sukces i na jaką partię głosować?
Ta piosenka obniża stres o 65%
Wszyscy dobrze wiemy, że powinniśmy się nauczyć zarządzać swoim stresem. Gdy sprawy stają się coraz trudniejsze w pracy, szkole czy życiu prywatnym, możemy korzystać z wielu porad, sztuczek i technik, które pozwolą uspokoić nieco skołatane nerwy.
Pokochaj poniedziałki. Jak poradzić sobie z wypaleniem zawodowym?
Czy na myśl o poniedziałku zaczyna cię boleć brzuch? Czy już w niedzielne popołudnie pogarsza ci się nastrój? Czy tylko w weekendy czujesz, że żyjesz? Czy inni zauważają u ciebie spadek energii i zmiany w zachowaniu?
Odzyskać kontrolę
Zespół stresu pourazowego (ang. Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD) stał się chorobą naszych czasów i jest to zaburzenie, które rozwija się u osób, które doświadczyły szokującego, przerażającego lub niebezpiecznego wydarzenia.
Intuicja nie ma płci, czyli jak podejmujemy decyzje?
Podobno mężczyźni są lepszymi decydentami niż kobiety. Nie kierują się emocjami, są odporni na sugestie innych, trafniej przewidują konsekwencje swoich wyborów, a co najważniejsze robią to wszystko szybciej. Czy faktycznie tak jest? A nawet jeśli, czy taki model podejmowania decyzji naprawdę jest kluczem do sukcesu?
Wiele
