Edutainment
- Szczegóły
- Utworzono: 15 kwietnia 2014
- Kamila Pasek
„Bez tajemnic” to serial, który spotkał się z dużym zainteresowaniem wśród polskich widzów. Pomimo że psychoterapeuci dalecy są od pozytywnych komentarzy na jego temat, to zdaniem niektórych serial na temat psychoterapii z Jerzym Radziwiłowiczem w roli głównej nie tylko bawi, ale i edukuje.
Jak pokazują najnowsze doniesienia, poziom merytorycznej wiedzy Polaków na temat terapii jest niski. Przeciętnemu Kowalskiemu terapia kojarzy się z jednej strony z czymś luksusowym, z drugiej dotyczy osób, którzy mają problemy i nie radzą sobie w życiu, ponadto w każdym gabinecie winna też być kozetka. Mity, mity, mity, które de facto nie zachęcają do zaczerpnięcia wiedzy na ten temat terapii oraz skorzystania z niej. Według danych EZOP, na 200 pacjentów w Polsce przypada jeden psychiatra, a mimo to ilość recept na środki antydepresyjne jest zatrważająco wysoka. Co gorsza, 39% recept na tego typu środki farmakologiczne wypisywanych jest przez lekarzy innych niż psychiatrzy. Farmakologia w obszarze tak delikatnym jak ludzka psychika bywa pomocna, ale nie zawsze, daje bowiem doraźny efekt, nie rozwiązując jednak problemu, który zaowocował niepożądanymi objawami. Terapia przynosi bardziej pożądane, a przede wszystkim długotrwałe efekty. Pozostaje jednak pytanie: Jak złamać opór ludzi przed terapią, jak zachęcić ich do poznawczej aktywności w tym obszarze?
Odpowiedzi na to pytanie dostarcza nurt eudorozrywki (z ang. edutainment), który jest pewną formą kształtowania postaw za pomocą przekazu medialnego, stanowiącego połączenie rozrywki z edukacją. Eudorozrywka bazuje na zasadach warunkowania instrumentalnego, stosując „emocjonalną marchewkę”, utrwala pożądane zachowania, postawy.
Przykładem produktu eudorozrywki jest serial HBO „Bez tajemnic”, w którym to widz ma możliwość przyjrzenia się bardzo intymnej sytuacji, jaką jest sesja terapeutyczna, poznania osoby terapeuty oraz jego klientów, będących osobami w różnym wieku, różnej płci, wywodzącymi się z różnych kręgów zawodowych, ludźmi nierzadko podobnymi do niego samego. Widz otrzymuje przekaz: „Udział w terapii nie jest przyznaniem się do porażki, lecz jest aktem odwagi”, co zdecydowanie zachęca do zgłębienia tematu, daje swobodę poznania, pozwala na identyfikacje z bohaterami.
Co prawda, eudorozrywka może przybliżać i oswajać obce zjawiska, odkłamywać stereotypy, niestety czasem wymaga pewnych kompromisów, ustępstw, czego efektem jest próba opowiedzenia językiem telewizyjnym o psychoterapii. Próba ta krytykowana jest przez część środowiska terapeutycznego, ale jest też wyjściem do rozważań dla naukowców.
Mariusz Makowski postanowił sprawdzić, czy faktycznie serial „Bez tajemnic” odpowiada za przyrost wiedzy w obszarze terapii. W tym celu przeprowadził badanie, w którym to uczestnicy wypełniali test z wiedzy zarówno przed, jak i po obejrzeniu dwóch odcinków wskazanego serialu. Nie odnotowano istotnych statystycznie różnic pomiędzy poziomem wiedzy na temat psychoterapii przed i po obejrzeniu serialu „Bez tajemnic”. (Jak wskazuje sam autor, badanie miało charakter wstępny, przewiduje on zatem dalsze prace poświęcone tej tematyce na znacznie większej próbie badawczej).
Wyniki badań nie potwierdziły założeń badacza, a tym samym efektywności edukacyjnej serialu. Wskazały jednak na bardzo istotną kwestię, jeśli chodzi o edukację i modelowanie zachowań. Andrzej Wolski nie jest przykładem modelowego terapeuty, ale być może to budzi sympatię widza, każdy bowiem w jakimś stopniu jest niedoskonały, jeśli ta niedoskonałość zbliża, budzi empatię i zachęca do poznawczego wysiłku, zysk może przewyższyć stratę.
Więcej: Makowski, M. (2013).Edukacja psychologiczna w serialu HBO Bez tajemnic. Przez rozrywkę do poznania. W: Ogonowska, A., Ptaszka, G.(red). Współczesna psychologia mediów. Nowe problemy i perspektywy badawcze. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
