Co nowego w sprawie ustawy o zawodzie psychologa

Szczegóły

Utworzono: 08 sierpnia 2007

Maciej Chabowski

Ustawa o zawodzie psychologa budzi w środowisku wiele emocji. Do redakcji portali oraz czasopism psychologicznych napływa szereg pytań z nią związanych.

O wypowiedź w sprawie Ustawy poprosiliśmy dr Małgorzatę Toeplitz-Winiewską, członka Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oraz wiceprzewodniczącą Komitetu Organizacyjnego Izb Psychologów. Rozmowę przeprowadził Maciej Chabowski.

Maciej Chabowski: Punkt 2 Art. 15 Ustawy mówi: „Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi szczegółowe zasady, tryb i warunki uzyskiwania specjalizacji zawodowych przez psychologów, w tym tryb przeprowadzenia egzaminu państwowego, mając na uwadze zapewnienie wysokiego poziomu usług psychologicznych osobom z nich korzystającym.” Obecnie znane są warunki uzyskiwania przez psychologów specjalizacji z zakresu psychologii klinicznej. Jakie rozwiązania przewiduje się jednak w odniesieniu do innych specjalizacji i kiedy możemy spodziewać się wprowadzenia w życie przepisów dotyczących ich uzyskiwania?

Małgorzata Toeplitz-Winiewska: Wszelkie projekty aktów wykonawczych do Ustawy (a taki status będą miały rozporządzenia RM dotyczące specjalizacji) wymagają przede wszystkim powołania organów samorządu zawodowego psychologów, a następnie przygotowania projektów poszczególnych specjalizacji. Specjalizacja w zakresie psychologii klinicznej regulowana przepisami Ministerstwa Zdrowia i wzorowana na specjalizacjach lekarskich. Przepisy te funkcjonują od 1983 roku. Przykład tej specjalizacji może więc stać się podstawą dla formułowania rozwiązań dla innych specjalizacji. Specjalizacje te będą tworzone w miarę potrzeb i projekty ich powołania muszą być przedyskutowane w środowisku psychologów, a więc w tych grupach, które pracują w określonych obszarach psychologii. Dzisiaj nie ma żadnych, nawet wstępnych pomysłów, jakie procedury specjalizacyjne są niezbędne dla podnoszenia kwalifikacji w poszczególnych dziedzinach psychologii i czy określona specjalizacja jest właściwą i jedyną drogą podwyższania tych kompetencji.

M.Ch.: Jakie specjalizacje będzie mógł uzyskać psycholog po wejściu przepisów, o których mowa we wspomnianym wyżej punkcie 2 Art. 15 Ustawy?

M.T-W.: Określenie obszarów podlegających procedurom specjalizacyjnym zaleźć będzie od nas samych, oczywiście konieczne jest wskazanie merytorycznej potrzeby powoływania określonej specjalizacji, tak jak to jest np. w przypadku psychologii klinicznej.

M.Ch.: Kolejne pytanie związane jest z profilem naszego portalu. Wielu psychologów – praktyków pracujących w charakterze psychologa społecznego zastanawia się, jaka będzie ich sytuacja po wejściu odpowiednich przepisów regulujących uzyskiwanie specjalizacji w tym zakresie. Dziś nazywają siebie psychologami społecznymi. Czy psycholog pracujący np. 5 lat w dziale PR może liczyć na to, że dotychczasowe doświadczenie zawodowe ułatwi mu zdobycie specjalizacji w tym zakresie?

M.T-W.: Sadzę, że trzeba jednak będzie sprecyzować, na czym miałaby polegać taka specjalizacja. Pytanie też po co ją wyodrębniać i czy nie korzystniejsze będzie ustanowienie rekomendowania specyficznych umiejętności psychologicznych, a więc zawężenie obszaru działalności, wiedzy i kompetencji niezbędnych do wykonywania zawodu w określonym obszarze. Określenie „psycholog społeczny”, to moim zdaniem wskazanie jedynie, że zajmujemy się społecznymi aspektami ludzkiego działania i mechanizmami społecznymi oddziałującymi na różne obszary psychiki oraz zachowanie człowieka w sytuacjach społecznych. Sprawa specjalizacji wymaga zatem poważnej dyskusji merytorycznej.

M.Ch.: W rozdziale 5 Ustawy mówi się o powołaniu do życia Regionalnych Izb Psychologów. Wielu naszych Czytelników zastanawia się nad tym, w jaki sposób finansowane będzie ich działanie? Czy fundusze będą pozyskiwane w podobny sposób, jak ma to miejsce w przypadku izb lekarskich, tj. z kieszeni pracujących w zawodzie psychologów?

M.T-W.: Ustawa wyraźnie określa, że samorząd zawodowy psychologów, podobnie jak inne samorządy zawodowe będzie finansowany ze składek jego członków (ich wysokość będzie ustalana przez Krajowy Zjazd Psychologów), działalności gospodarczej i darowizn. Przynależność psychologów wykonujących zawód, zgodnie z art. 4 jest obligatoryjna, a więc obligatoryjnie trzeba będzie płacić składki.

M.Ch.: Duże zainteresowanie wśród praktyków budzi także aktualna sytuacja dotycząca przepisów wykonawczych i oraz tego, kiedy możemy spodziewać się faktycznego wprowadzenia w życie Ustawy i wynikających z niej rozporządzeń? Innymi słowy, jak wygląda aktualna sytuacja dotycząca Ustawy?

M.T-W.: Wprowadzenie w życie Ustawy, a więc powołanie samorządów regionalnych zależy od nas psychologów. Powstaje pytanie, dlaczego oglądamy się na władzę wykonawczą (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej) i czekamy, aż ktoś za nas zorganizuje samorząd. Nie ulega wątpliwości, że od początku napotykamy na opór, a nawet działania uniemożliwiające stworzenie tych struktur samorządowych. Chodzi tutaj między innymi o pomysły z nowelizacją ustawy i oddaniem spraw merytorycznych i organizacyjnych w ręce urzędników wraz z rezygnacją z samorządności. Zainteresowanym polecam przeczytanie projektu MPiPS skierowanego już przez RM do Sejmu (dokument ten jest dostępny na stronie internetowej MPiPS). W niektórych prężnych i zdeterminowanych regionach udało się stworzyć regionalne izby, powołać rady i rozpocząć, chociażby wstępną pracę (powołano jak dotąd trzy regionalne izby psychologiczne – świętokrzyskie, podlaskie i zachodniopomorskie). Należy podkreślić, że brak organów samorządu zawodowego uniemożliwia realizację zapisów Ustawy, a dalsze oczekiwanie, że ktoś będzie ją realizował za psychologów prowadzi do całkowitego podporządkowania środowiska władzy administracyjnej.