Ksenofobia: odczuwana tylko wobec mężczyzn?
- Szczegóły
- Utworzono: 11 lutego 2009
- Maciej Chabowski
Tysiące lat ewolucji wykształciło w nas gotowość do określonego sposobu reagowania na pojawiające się w otoczeniu niebezpieczeństwo. Mimo że prawdopodobnie nie możemy mówić o istnieniu specyficznej fobii przed wężami, która byłaby zaprogramowana w naszym kodzie genetycznym, to jednak bez wątpienia istnieje pewna psychiczna gotowość do odczuwania strachu przed niektórymi obiektami czy sytuacjami pojawiającymi się w naszym otoczeniu. Czy jednak ta pierwotna gotowość poznawcza może wpływać na nasze codzienne relacje z innymi ludźmi?
Psychologowie wielokrotnie prowadzili eksperymenty w tym kierunku i zazwyczaj odpowiadali na to pytanie twierdząco. W opublikowanym ostatnio badaniu przeprowadzonym przez psychologa Carlosa Davida Navarrete z Uniwersytetu Stanowego w Michigan zależność taka także się potwierdziła, ale przy okazji odkryto także inną prawidłowość.
Jak wyglądał eksperyment Navarrete’a? Użyto w nim łagodnych wstrząsów, aby wywołać u czarnoskórych i białych kobiet oraz mężczyzn lęk przed innymi kobietami i mężczyznami. Biali mężczyźni byli warunkowani w taki sposób, aby odczuwać lęk przed czarnoskórymi mężczyznami. Czarnoskóre kobiety warunkowano, aby odczuwały strach przed białymi kobietami. Analizowano także wszystkie inne możliwe warianty uwzględniające płeć i rasę osób badanych. W kolejnym etapie badań Navarrete sprawdzał czy wykształcone w ten sposób obawy były trwałe, czy też nie.
Wyniki zaprezentowane przez tego naukowca w czasopiśmie Psychological Science (wydawanym przez Association for Psychological Science) okazują się intrygujące i nieoczekiwane. Powszechnie wiadomo, że ludzie czują większe obawy wobec osób spoza ich grupy społecznej, tj. m.in. takich, które są przedstawicielami innej grupy etnicznej. Nietypowe w wynikach uzyskanych Carlosa Navarrete’a jest jednak to, że najbardziej trwałe okazały się obawy związane z mężczyznami, będącymi przedstawicielami odmiennej płci. Innymi słowy, u białych mężczyzn i kobiet utrzymywały się obawy związane z czarnoskórymi mężczyznami, a u czarnoskórych kobiet i mężczyzn utrzymywały się obawy związane z mężczyznami rasy białej. Wszystkie inne obawy warunkowane w laboratorium, a dotyczące kobiet innej rasy nie utrzymywały się i ulegały stopniowemu zmniejszeniu.
Navarrete przeprowadził także szereg innych badań, których celem było wyjaśnienie opisanych wyżej wyników. Sprawdzał on zarówno skrajny rasizm (Wypowiedzi typu: "Ogólnie rzecz biorąc, czarni nie są tak inteligentni jak biali"), jak i rasizm bardziej subtelny i nieświadomy. Zebrał także dużą ilość wywiadów z ochotnikami, którzy posiadali partnerów, przyjaciół i współpracowników pochodzących z innej grupy etnicznej. Właśnie te wywiady dostarczyły Navarrete’owi pewnych wskazówek wyjaśniających uzyskane wcześniej wyniki. Okazało się, że osoby, które miały doświadczenia w bliskich relacjach z przedstawicielami innej rasy przejawiały znacznie mniej trwałe obawy, niż jednostki, które takich doświadczeń nie miały.
Dlaczego płeć wpływa na trwałość obaw w takim samym stopniu, co przynależność etniczna? Może to być związane z tym, że w toku ewolucji mężczyźni byli częściej agresorami. Mogło zaowocować tym, że męska twarz (w szczególności zaś twarz mężczyzny z innej grupy etnicznej) wiązana jest przez obserwatorów w potencjalnym niebezpieczeństwem.
Wygląda więc na to, że ksenofobia nie jest stanem, który w równym stopniu dotyczy kobiet i mężczyzn. Nasze obawy związane z przedstawicielami innej grupy etnicznej odczuwamy znacznie silniej i dłużej, gdy mamy kontakt z mężczyzną innej rasy, niż w sytuacji, kiedy przebywamy w towarzystwie kobiety innej rasy. Biorąc pod uwagę wyniki uzyskane przez innych autorów można przypuszczać, że zależność ta przekładać się będzie na siłę i trwałość uprzedzeń oraz stereotypów dotyczących innych grup. Tutaj konieczne są jednak dalsze badania.
Źródło: informacje własne
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
