Kiedy kobieta uczy się miłości

Szczegóły

Utworzono: 16 listopada 2006

Marzena Lipka

Bo jak nie, to odejdę… albo… przytul mnie…

Trzecim stylem przywiązania jest styl ambiwalentny i dotyczy przede wszystkim kobiet, które w dzieciństwie doświadczały chaotycznej, niespójnej, nieadekwatnej opieki. Raz czuły się kochane, innym razem zupełnie niepotrzebne.

Dotyczy to sytuacji, w których dziewczynki zmieniają swoją sytuację z niemożności przewidywania zachowań rodzica w sytuację, w której rodzic nie może przewidzieć zachowania swojego dziecka. Rodzice w poczuciu uwikłania i frustracji dokonują wielu prób wywikłania się z tej sytuacji stosując fałszywe przekonania.

Oznacza to, że zachowują się w taki sposób, który wprowadza dziecko w błąd w zakresie odczytywania ich intencji. Jeśli chcą zrobić coś, co sprawi dziecku przykrość wprowadzają je w błąd, przekonując, że zrobią coś, czego ono chce (Crittenden, 1997).

W okresie dorosłości kobiety wychowywane w ten sposób aby zwiększyć przewidywalność zachowań partnera stosują strategię zniewalania. „Zastraszają” go manifestując różnego rodzaju groźby. Bywa, że zachowują się wręcz agresywnie, oczekując, że dzięki temu partner zareaguje.

Choć nie jest to dobra strategia dla tworzenia i podtrzymywania związku, to jednak dla nich dosyć skuteczna, ponieważ redukuje problem niedostępności partnera.

Z drugiej strony zachowanie kobiety może nie być zrozumiałe dla partnera, dlatego częstą jego reakcją jest złość. W tym momencie kobieta „włącza” zachowania uległe, aby bronić swojej pozycji w sporach o dominację.

Są to sprawdzone ewolucyjnie przez ssaki sposoby powstrzymywania agresji innych, popularne oczywiście u ludzi (np. odkrywanie brzucha przez nastolatki (nie tylko) i szyi (bywa stosowane w celu uwodzenia partnera)), zdobywania opieki (np. przelotny kontakt wzrokowy i otwarte usta przy schowanych zębach).

Sygnały te (doskonale parodiowane przez aktorki amerykańskich komedii) pozwalają na przemianę gniewu partnera na zachowania opiekuńcze.

Poniżej przedstawiono (schemat 1) kolejne kroki procesu regulacji bliskości u osoby z ambiwalentnym stylem przywiązania.

Reakcje i zachowania kobiety i mężczyzny zaznaczono kolorami według legendy (schemat dotyczy ambiwalentnej kobiety, ale równie dobrze można by odwrócić kolory, ponieważ nie przeprowadzono obecnie badań, które wskazywałyby na zróżnicowanie występowania tego wzoru ze względu na płeć).

Jednak wpływ kultury i socjalizacji w okresie dzieciństwa powoduje, że dorośli mężczyźni stosują częściej zachowania zastraszające/dominujące (1), a kobiety uległe/rozbrajające (2).

Schemat 1. Regulacja bliskości w związku partnerskim u osoby z ambiwalentnym stylem przywiązania. Źródło: opracowanie własne.

Zachowania te są dyskretne, ale często jedno z nich zaczyna dominować. Kobieta, która posługuje się nimi najczęściej nie zdaje sobie sprawy z mechanizmu, w jaki się układają, a nawet jeśli uświadamia sobie ten proces, to zahamowanie go nie jest rzeczą prostą.

Kobieta reprezentująca styl ambiwalentny:

• posiada umysłową reprezentację siebie jako osoby pełnej wątpliwości;


• ma małe poczucie własnej wartości;


• zakochuje się łatwo, ale powierzchownie;


• postrzega inne osoby jako niechętne bliskości i deklaracjom;


• doznaje burzliwych i skrajnych emocji takich jak: obsesyjność, zazdrość, życie w ciągłym lęku przed porzuceniem i opuszczeniem, nieufności do innych osób i do siebie (na podstawie: Król-Kuczkowska, 2005).

Zazdrość

Kobiety z ambiwalentnym stylem przywiązania nie ufają informacjom poznawczym, jakie otrzymują od otoczenia i partnera.

Wiele z nich jest zazdrosnych o poprzednie partnerki swoich małżonków, dlatego często porównują siebie do nich. Próbują za wszelką cenę ograniczyć (a najchętniej całkowicie wyeliminować) poprzednie kontakty. Jednocześnie same przywołują ich wspomnienia nakłaniając do zwierzeń.

Zazdrość wraz z nieufnością stanowią naturalne mechanizmy obronne związku. Mało jest małżeństw, które pozostawałyby wolne od tych uczuć. Warto jednak świadomie tamować irracjonalną zazdrość, opartą nie tyle na faktach, ile na fantazjach i błędnych interpretacjach. Konfrontowanie się z przeszłością partnera nie ma bowiem większego sensu. Nawet, jeśli wspomnienia mają ciepły charakter, to trzeba pamiętać, że z upływem czasu dochodzi do idealizacji rzeczywistości, co sprawia, iż wydają się piękne (Kaczyńska-Maciejowska, 2003).

W przypadku kobiet o ambiwalentnym wzorcu przywiązania zazdrość nie jest jedynie przejawem słabości. Jej korzenie sięgają głębiej i wynikają z przeniesienia wcześniejszych doświadczeń braku pewności, co do uczuć figury przywiązania, która nie zachowywała się jednoznacznie („wewnętrzne modele operacyjne”, za: Cassidy i Shaver, 1999).

Zazdrość ta czyni kobiety nieszczęśliwymi, odbiera radość życia, skłania do ciągłej czujności, prowadzi do rozpaczy i zachowań, których potem żałują. Mimo to powtarzają swoje błędy, bo zazdrość wymyka się spod kontroli i rządzi nimi (nie mówiąc o skrajnych sytuacjach, takich jak upokorzenia, samobójstwa czy zabójstwa).

Pragnienie zagarnięcia bliskiego człowieka

W „zdrowym” związku każdy z partnerów wytycza wewnętrzne granice, aby nie zatracić własnej tożsamości.

Kobiety z ambiwalentnym stylem przywiązania mylą miłość i intymność z wchłonięciem „ja”, emocjonalnym zagarnięciem partnera (na podstawie: Król-Kuczkowska, 2005). Oczekują od niego nieustannego i bezwarunkowego uznania oraz ciągłej uwagi, serdeczności i troski, spełniania wszystkich swych oczekiwań. Oczekiwania te są zazwyczaj nierealistyczne, a zbudowany na nich związek ma toksyczny charakter.

Oboje partnerzy przeżywają ból i cierpienie. Ona czuje się odrzucona i mało kochana, a on - usidlony, pozbawiony suwerenności.

Silne wahania nastroju

W ambiwalentnym stylu funkcjonowania kobiet w związku obserwowalna jest także huśtawka emocjonalna. Jej zasadniczym przejawem staje się ciągła rywalizacja między partnerami oraz dokonywanie permanentnych prób sił.

Oczywistym jest, że w takiej atmosferze trudno jest tworzyć wspólnotę, pielęgnować prawdziwą bliskość, poczucie bezpieczeństwa i stałości. Taki styl funkcjonowania ogranicza także gotowość do zaufania oraz współpracy między kobietą a jej partnerem.

Zwiększa się natomiast wzajemna podejrzliwość, złośliwość, nieustępliwość czy niezdrowa rywalizacja.