W podróży po zaufanie
- Szczegóły
- Utworzono: 13 marca 2014
- Milena Drzewiecka
„Podróżowanie jest zabójcze dla uprzedzeń, przesądów i ograniczeń”. Ten cytat Marka Twaina potwierdzają badania psychologiczne. Podróże nie zabiją wszystkiego, co złe, ale uczą zaufania. O ile naturalnie podróżować mogą nie tylko wybrani (case Rosji). Może więc w walce z antyeuropejskimi nastrojami na Krymie czy w Moskwie lepiej znieść wizy i otworzyć granice? Choć case Szwajcarii pokazuje, że prawo do swobodnego podróżowania nie gwarantuje pełnego zaufania innym… Klucz więc nie w prawie, a w chęci skorzystania z niego.
Berno – konduktor z uśmiechem sprawdza mi bilet. Locarno – pani w sklepie z jeszcze większym uśmiechem wydaje mi resztę. Które z nich głosowało za ograniczeniem napływu imigrantów do Szwajcarii? Żadne, a może oboje?
9 lutego br. w głosowaniu nad inicjatywą populistycznej partii SVP 50,3% Szwajcarów opowiedziało się za zaostrzeniem przepisów imigracyjnych. 49,7% było przeciw. Najbliższe polityczne kroki wyznaczyło niecałe 20 tysięcy obywateli z prawie 8-milionowego państwa. Dlaczego obrali ten kierunek? I czy z pełną świadomością gospodarczych konsekwencji?
Analizami ekonomicznymi zajmowały się duże tytuły i wielkie nazwiska. Tyle że nawet w kraju chodzącym jak w zegarku nie wszystko da się zważyć i zmierzyć, i nie wszyscy, stawiając cudzoziemcom znak „stop”, mieli na myśli budżet państwa. Gdyby zresztą myśleli tylko o tym, wynik referendum byłby pewnie inny. Tyle że własną kieszeń czuje się bardziej niż wskaźniki makro. Zatłoczone pociągi, dumping płac, rosnące ceny mieszkań… Problemy widzą wszyscy. Sęk w tym, jakie kto widzi rozwiązanie? I w tym, że gdyby podobne referendum odbyło się w Niemczech czy Anglii, wynik wcale nie musiałby być inny.
Jednonarodowa Polska problemu z imigrantami teoretycznie nie ma. Praktyka rozwoju sytuacji na Ukrainie może jednak przetestować i naszą otwartość. Według sondażu ARC Rynek i Opinia dla „Pulsu Biznesu”,średnioco czwarty z nas (24%) mówi, że zaakceptowałby szeroki napływ nowych imigrantów. W Szwajcarii prawie 50% było tego zdania, a i tak nie wystarczyło.
Kolacja w Zurychu. Jest świeżo po głosowaniu nad inicjatywą SVP. Trwa ożywiona dyskusja. Przy stole – pięć osób różnego pochodzenia i ani jednej, która poparła(by) ograniczenie napływu imigrantów. Tyle tylko, że wszyscy pięcioro, jak siedzimy, mamy międzynarodowe doświadczenie. Banalna odpowiedź na pytanie, co sprawiło, że to Szwajcarzy z mniejszych miast i wsi, z terenów, gdzie imigrantów jest najmniej, chcą zamknąć cudzoziemcom drzwi do własnego kraju?
Jeśli przypomnieć sobie literaturę na temat stereotypów i tolerancji, nie tak banalna. Jeśli spojrzeć na nowe badania dotyczące uprzedzeń, zupełnie uprawniona. Już kilkadziesiąt lat temu Gordon Allport zwracał uwagę, że równouprawniony (!) kontakt z osobami, wobec których jesteśmy uprzedzeni, może polepszyć nasze relacje. Dziś ta hipoteza kontaktu znajduje kolejne potwierdzenie w empirii.
Jiyin Cao z Nortwestern University sprawdzała wraz ze współpracownikami, na ile podróżowanie sprzyja większej otwartości i zaufaniu. Interesowała ich tak liczba państw, które badani odwiedzili, oraz czas, jaki spędzili za granicą. Wyniki: im więcej doświadczeń za granicą, tym wyższy poziom zaufania do „obcych”. Liczba podróży okazuje się bardziej znacząca niż czas spędzony w danym kraju z prostej przyczyny, że im więcej miejsc odwiedzamy, tym większa różnorodność poznanych osób.
Krym. Obywatel rosyjskiego pochodzenia krzyczy do polskiej dziennikarki: - Nie chcemy Was tu.
Kijów. Majdan. Jeden z członków Berkutu pozdrawia przed kamerą Polaków.
- Byliśmy razem w Afganistanie - mówi.
Obaj reprezentują promoskiewską linię. Ten pierwszy linii granicznej własnego kraju zapewne nigdy nie przekroczył. Ten drugi, co prawda z sympatią patrzył na Polaków, ale nie miał jej, bijąc Ukraińców. Kiedy „swoi” stają się „obcy”, problemu nieufności nie rozwiąże się już tylko w podróży. Tym bardziej, że jedni i drudzy życzą sobie bilet … w innym kierunku.
Wspomniane badanie opublikowano w Social Psychological and Personality Science:
Cao, J., Galinsky, A.D., Maddux, W.W. (2013). Does Travel Broaden the Mind? Breadth of Foreign Experiences Increases Generalized Trust. Social Psychological and Personality Science.
O hipotezie kontaktu Allporta przeczytacie z kolei, m.in. w:
Aronson, E., Wilson, T. D., Akert, R. M. (2006). Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, s. 578-580.
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
