Nieszczęśliwy Narcyz
- Szczegóły
- Utworzono: 12 lutego 2014
- Kamila Pasek
Pewny siebie, arogancki, odnoszący sukcesy, piękny… a jednak nieszczęśliwy. Nowe, a także być może przełomowe podejście w leczeniu osób dotkniętych narcystycznym zaburzeniem osobowości, zachęca terapeutów do ujrzenia w narcyzie opuszczonego dziecka i opieki nad nim.
Osoby przejawiające narcystyczne zaburzenie osobowości, tak zwani narcyzi, nie należą ani do łatwych partnerów, ani pracowników, a także i pacjentów. Często są to osoby zapatrzone w siebie, traktujące innych z pogardą, nieszczędzące arogancji i krytyki. Zazwyczaj są to jednostki niezwykle pewne siebie, które koncentrują na sobie uwagę otoczenia i które bez niej gasną. Historia tego zaburzenia pamięta bowiem zastąpienie bezwarunkowej miłości aprobatą, która niestety, nie zaspokajała podstawowych potrzeb emocjonalnych dziecka – przyszłego narcyza.
Jeffrey E. Young, współautor pozycji „Terapia schematów. Poradnik praktyka”, wskazuje na zupełnie nowe podejście w terapii opierające się na schematach. (Więcej informacji na temat samej pozycji czytelnik odnajdzie w zakładce recenzje). Nowy nurt w terapii upatruje większej skuteczności w leczeniu osób dotkniętych borderline, a także narcystycznym zaburzeniem osobowości dzięki pracy na schematach i trybach. Według autorów nurtu, do głębokich schematów narcyzmu należą: Deprywacja Emocjonalna i Wadliwość, które stanowią część trybu Samotnego Dziecka, także schemat Roszczeniowości.
Zdaniem Younga, u narcyzów występują najczęściej trzy tryby działania, są nimi: Samotne Dziecko. Samouwielbiacz oraz Odłączony Samoukoiciel. Samouwielbiacz najczęściej towarzyszy narcyzowi przy ekspozycji społecznej, w kontakcie z innymi, a nawet w intymnym kontakcie z osobami bliskimi. Samoukoiciel to tryb, który pozwala narcyzowi w jego własnym mniemaniu uporać się emocjonalną deprywacją, a także poczuciem pustki, a tak naprawdę służy unikaniu dwóch zakorzenionych schematów. Osoby dotknięte narcystycznym zaburzeniem osobowości nie szukają pomocy i ukojenia w rozmowie z bliską osobą, a raczej w aktywności sportowej czy też zachowaniach kompulsywnych, takich jak zakupy, hazard czy przygodny seks, które odwracają uwagę od poczucia pustki i cierpienia. Samotne Dziecko z kolei to tryb, który ujawnia się, gdy narcyz straci źródło poczucia bycia ważnym i akceptowanym. Co ciekawe, tylko w tym trybie osoba o narcystycznym rysie jest w stanie przejawiać empatię i tylko z narcyzem funkcjonującym w roli Samotnego Dziecka terapeuta może zbudować relacje opartą na intymności. Budując porozumienie z Samotnym Dzieckiem, terapeuta opiekuje się nim, ucząc, w jaki sposób powinien radzić sobie z deficytami emocjonalnymi i w jaki sposób zacząć funkcjonować w trybie Zdrowego Dorosłego, ucząc się przy tym kontroli trybu Samouwielbiacza i Samoukoiciela.
To nowe podejście w terapii osób z narcystycznym zaburzeniem osobowości uchyla drzwi do wnętrza narcyza. Najczęściej jest to proces oparty na cierpieniu i bólu pacjenta, jednak dzięki wspomnianemu cierpieniu możliwe staje się uruchomienie „dźwigni zmiany”, gdy cierpienie zanika, ryzyko, że pacjent przerwie leczenie, rośnie.
Terapia osób narcystycznych jest niezwykle trudna i często zostaje przerwana ze strony pacjenta. Roszczeniowy narcyz zawsze bowiem znajdzie przyczynę do gwałtownego zakończenia procesu terapeutycznego, zwłaszcza jeśli ukoi swoje cierpienie i wróci do trybu Samouwielbiacza.
Jak przekonuje Young, aby terapia osób narcystycznych przynosiła rezultaty, konieczne jest uświadomienie pacjentowi, iż jego kruche i nieszczęśliwe wnętrze w postaci Samotnego Dziecka, zawsze będzie odbijać się cieniem na relacjach danej jednostki z innymi, będąc tym samym źródłem problemów, nieprzyjemności i bólu dla innych. Bowiem zdaniem Wendy T. Behary, arogancja narcyza, a także charakteryzująca go lekceważąca postawa i brak empatii prowadzą do frustracji w relacjach międzyludzkich, wysysając z partnerów resztki sił. Na szczęście nowe podejście w terapii daje nadzieję na wzrost rezultatów w leczeniu osób dotkniętym tym zaburzeniem osobowości.
Więcej:
- Young, J., E., Klosko, J., S., Weishaar, M., E. (2014). Terapia schematów. Przewodnik praktyka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Behary, W., T. (2014). Rozbroić narcyza. Jak radzić sobie z osobą zapatrzoną w siebie. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
