Artykuły Aleksytymia a dysmorfia mięśniowa w świetle dotychczasowych badańAleksytymia a dysmorfia mięśniowa w świetle dotychczasowych badań
- Szczegóły
- Utworzono: 08 września 2015
- Karolina Mularczyk
Aleksytymia rozumiana jest jako niezdolność do identyfikowania, nazywania, rozumienia i wyrażania emocji (Bagby, Parker, Taylor, 1994; Levant, Hall, Williams, Hassan, 2009). Zaburzenie to częściej spotyka mężczyzn (Parker, 2003).
Dotknięci tym zaburzeniem mają ubogą wyobraźnię i świat emocjonalny, wykazują często nieumiejętność rozumienia symboli i odnajdywania się w niestandardowych sytuacjach, niejednokrotnie mają także problemy z nawiązywaniem bliskich relacji z otoczeniem. Istnieje wiele koncepcji dotyczących przyczyn tego zaburzenia. Freyberger mówił o dwóch typach aleksytymii: pierwotnej o podłożu biologicznym i wtórnej, powstałej na skutek traumatycznych przeżyć.
Zjawisko dysmorfii mięśniowej (zwanej też bigoreksją lub efektem Adonisa) po raz pierwszy zaobserwowano pod koniec XX wieku wśród kulturystów. Definiowane jest ono jako obsesyjne przekonanie o niedoskonałości własnego wyglądu i podejmowanie w związku z tym zachowań zmierzających do powiększenia muskulatury (Pope, Katz, Hudson, 1993).
Zgodnie z DSM-IV. TR dysmorfię mięśniową można rozpoznać, gdy:
- pacjent jest przekonany, że jego ciało powinno być bardziej umięśnione (w efekcie spędza na siłowni dużo czasu i obsesyjnie kontroluje dietę)
- pacjent spełnia 2 z 4 kryteriów: intensywne treningi uniemożliwiają mu funkcjonowanie w sferze zawodowej i społecznej; unika ekspozycji swojego ciała; jego przekonania o swojej niedoskonałości wpływają na efektywność działania w różnych obszarach życia; możliwość szkodliwego wpływu intensywnych treningów nie odstrasza pacjenta.
Pociąg do bycia umięśnionym(drive for muscularity) jako nowy wzorzec kulturowy?
Pojęcie to oznacza indywidualne przekonanie o byciu niedostatecznie umięśnionym I podejmowanie w związku z tym działań, które mają na celu poprawę muskulatury; zjawisko to dotyka zwłaszcza mężczyzn (McCreary, Sasse, 2000, 2007). Działania te mogą przyjąć charakter postaw prozdrowotnych i antyzdrowotnych, z tym że te drugie prowadzić mogą do dysmorfii mięśniowej. Zaistnienie zaburzenia uwarunkowane jest takimi czynnikami jak poziom samooceny, ideały męskości w kulturze, w jakiej dotknięty dysmorfią mięśniową żyje, etc. (Parent, Moradi, 2011).
Wiele badań pokazuje również, że z końcem pierwszej dekady XX wieku zaobserwowano większe w stosunku do dekad poprzednich zainteresowanie własnym ciałem i jego estetyką, zwłaszcza aspektami muskularności i szczupłego ciała (Leone, Fetro, 2007). Mężczyźni, zwłaszcza ci w młodym wieku, chętniej niż kiedykolwiek w historii zaczęli porównywać swój wygląd z dostępnymi w mediach wzorcami urody i na tej bazie tworzyć swoją indywidualną ocenę własnego wizerunku. Dużą rolę w procesie kształtowania wyobrażeń o swoim ciele odgrywa czas dojrzewania – wzorce kulturowe, w jakich dziecko dorasta, i poziom rozwoju fizycznego (Leone, Fetro, 2007). U chłopców, którzy wcześnie dojrzewają, szybciej zwiększa się masa mięśniowa na rzecz tkanki tłuszczowej i uwydatniają ich zewnętrzne cechy płciowe, jak np. zarost. Tym samym stają się bliżsi męskiemu wzorcowi wyglądu niż ci rówieśnicy, którzy dojrzewają później. Chłopcy, którzy nie dorastają w tak szybkim tempie, mogą odczuwać brak satysfakcji z własnego wyglądu, przez co uciekać się mogą do wyczerpujących treningów czy przyjmowania sterydów anabolicznych już w tak młodym wieku (McCabe, i in., 2001). Badania pokazują, że pojawiające się u dorastających mężczyzn w czasie dojrzewania takie czynniki jak: zazdrość o wygląd, doświadczanie przykrych uwag ze strony otoczenia z powodu wyglądu, niski poziom satysfakcji z wizerunku ciała i nieradzenie sobie z krytyką odnośnie wyglądu, są silnymi predyktorami pojawienia się zaburzeń wizerunku ciała w okresie dorosłym (Leone i in., 2011).
Aleksytymia a dysmorfia mięśniowa
Badania Fenvick i Sullivan (2011) pokazały, że osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania i jednocześnie wykazujące się zaburzonym obrazem własnego ciała (imagined ugliness) zdradzały brak umiejętności identyfikowania i opisywania uczuć. Podobne wnioski pojawiały się w publikacjach dotyczących ludzi dotkniętych zaburzeniami odżywiania – w grupie cierpiących na anoreksję i bulimię znajduje się więcej osób dotkniętych aleksytymią niż w grupie kontrolnej (Speranza, Loas, Wallier, Corcos, 2007).
Wyniki badań Leone, Wise i in. (2015) pokazały, że w grupie 242 badanych wysoki poziom aleksytymii zaobserwowano u 31 mężczyzn. Aleksytymia mierzona była za pomocą Twenty-Item Toronto Alexithymia Scale. W grupie badanych z wysokim wskaźnikiem aleksytymii zaobserwowano jednocześnie wysokie wyniki na skali dysmorfii mięśniowej (r=0,93, p<0,05). Dysmorfia mięśniowa mierzona była testem Muscle Dysmorphic Disorder Inventory (MDDI; Hildebrandt, Langenbucher, Schlundt, 2004). Wysokie wyniki zanotowano zwłaszcza w dwóch podskalach: dążenia do rozmiaru (Drive for Size) i osłabienie funkcjonowania (Functional Impairment). Nie zaobserwowano korelacji między aleksytymią a pociągiem do bycia muskularnym (Drive for Muscularity) (r=0,98, p=0,08).
Dysmorfia mięśniowa uważana jest powszechnie jako przypadłość młodych mężczyzn. Wyniki przytoczonych wyżej badań wskazują na konieczność zwiększenia uwagi rodziców, nauczycieli, trenerów, psychologów współpracujących z dojrzewającymi chłopcami i młodymi mężczyznami zarówno w środowisku domowym, szkolnym, jak i sportowym, na symptomy zaburzeń postrzegania własnego ciała. Włączenie działań prewencyjnych, jak warsztaty czy konsultacje, które pomogłyby dorastającym chłopcom w kształtowaniu prawidłowej oceny własnego wizerunku, a zarazem uczyłyby właściwego zarządzania własnymi emocjami, mogłoby drastycznie zmniejszyć ilość cierpiących na dysmorfię mięśniową. Także trenerzy pracujący z młodymi sportowcami powinni uczulać podopiecznych na rolę racjonalnego odżywiania i zdrowego planu treningowego, a także innych zachowań prozdrowotnych. Stabilna samoocena, zadowolenie z własnego ciała, wspierające otoczenie są zdecydowanie czynnikami chroniącymi przed bigoreksją.
Bibliografia:
- Fenvick, A . Sullivan, K. (2011). Potential link between body dysmorphic disorder symptoms and alexithymia in an eating-disorder treatment-seeking sample. Psychiatry Research, 189(2), 299-304.
- Guszkowska M. (2013). Aktywność fizyczna i psychika. Korzyści i zagrożenia. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Hildebrandt, T., Langenbucher, J., & Schlundt, D. G. (2004). Muscularity concerns among men: Development of attitudinal and perceptual measures.Body Image, 1, 169–181.
- Leone, J. E. ,Fetro, J.V., Kittleson, M.J., Welshimer, K.J., Patridge, J.A., Robertson, S.L. (2011). Predictors of adolescent male body image dissatisfaction: Implications for negative health practices and consequences for school from a regionally representative sample. Journal of School Health, 81, 174-184.
- Leone, J.E., Partridge, J.P., Maurer-Starks, S.S. (2011). Psychobehavioral attributes of body image in collage freshmen and seniors: Implications for long-term health. The Health Educator, 43, 1-8.
- Leone, J. E., Wise, K. A., i in. (2015). The effects of pubertal timing and alexithymia on symptoms of muscle dysmorphia and the drive for muscularity in men. Psychology of Man and Masculinity, 16, 1, 67-77.
- McCreary, D. R., Sasse, D. K. (2000). An exploration of the drive for muscularity in adolescent boys and girls. Journal of American College Health, 48, 297–304.
- McCreary, D. R., Sasse, D. K., Saucier, D. M., &Dorsch, K. D. (2004). Measuring the drive for muscularity: Factorial validity of the Drive for Muscularity Scale in men and women. Psychology of Men & Masculinity,5, 49–58.
- Taylor, G. J. (1994). The alexithymia construct: conceptualization, validation, and relationship with basic dimensions of personality. New Trends in Experimental & Clinical Psychiatry, 10, 61-74.
- Taylor, G. J., Bagby, R. M., Parker, J. D. (1991). The alexithymia construct. A potential paradigm for psychosomatic medicine. Psychosomatics, 32, 153-164.
- http://spartan.ac.brocku.ca/~dmccreary/muscularity.html
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
