Co czyni człowieka szczęśliwym?

Szczegóły

Utworzono: 29 sierpnia 2010

Agnieszka Bożek

Najpopularniejszą polską teorią dotyczącą tego zagadnienia jest cebulowa teoria szczęścia Janusza Czapińskiego. Wyróżnia on trzy poziomy dobrostanu psychicznego (analogia do warstw cebuli). Najgłębszy, genetycznie zdeterminowany i nie zawsze w pełni świadomie doświadczany poziom to wola życia. Można ją zdefiniować jako obiektywny, niezależny od świadomości standard (wartość) dobrostanu psychicznego człowieka. Poziom środkowy zawiera niektóre hedonistyczne (bilans emocjonalny i pewne satysfakcje) oraz eudajmonistyczne (np. poczucie sensu życia) miary dobrostanu tzn. subiektywnie doświadczane wartości własnego życia. Dlatego został nazwany ogólnym dobrostanem subiektywnym. Na najbardziej zewnętrzny poziom składają się bieżące doświadczenia afektywne oraz satysfakcje cząstkowe, odnoszące się do konkretnych aspektów życia (rodzina, praca, finanse, warunki mieszkaniowe, czas wolny itd.)

Wola życia jest najgłębszym i najbardziej chronionym źródłem pozytywnej postawy wobec życia. Choć jej spadek zależy od czynników zewnętrznych, to już jej wzrost warunkowany jest wewnętrznie, czyli niezależnie od warunków życia. Natomiast wzrost jak i spadek ogólnego dobrostanu subiektywnego zależy w stopniu umiarkowanym od poprawy/pogorszenia obiektywnych warunków życia (Czapiński, 2004b).

Opierając się między innymi na cebulowej teorii szczęścia, Czapiński wraz z zespołem badali indywidualną jakość życia Polaków. Wyniki Diagnozy Społecznej 2009 pokazują, że dobrostan psychiczny Polaków wzrósł znacząco w minionych latach. Swoje życie jako co najmniej udane deklaruje prawie 43% badanych, a 76% uznaje siebie za osoby szczęśliwe. Poprawia się również zadowolenie z niemal wszystkich aspektów życia. Wyjątek stanowi satysfakcja ze stosunków z najbliższymi w rodzinie i z miejscowości zamieszkania, która od początku prowadzenia Diagnozy, czyli 1991 roku jest bardzo wysoka. Najbardziej w stosunku do poprzednich lat wzrosło zadowolenie ze stanu własnego zdrowia, z życia seksualnego, ze stanu bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania, ze sposobu spędzania wolnego czasu, z perspektyw na przyszłość oraz z własnych osiągnięć życiowych.

Biorąc pod uwagę wagę poszczególnych wyznaczników warunków życia, najważniejszym czynnikiem wyjaśniającym ogólny dobrostan psychiczny Polaków okazał się wiek badanych; im ktoś starszy, tym jest w gorszej kondycji psychicznej. Drugim pod względem znaczenia czynnikiem jest małżeństwo, a czwartym liczba przyjaciół. Wspólnie te dwa czynniki można uznać jako wskaźnik wsparcia społecznego. Na trzecim miejscu znalazło się nadużywanie alkoholu – świadczy to o konieczności opracowania i wdrożenia nowych, bardziej skutecznych programów przeciwdziałania alkoholizmowi wśród polskiego społeczeństwa (Czapiński, 2009)

Podsumowując wyniki wszystkich cytowanych badań można stwierdzić, że osoby szczęśliwe to te, którym się dobrze wiedzie, ale to szczęśliwym wiedzie się lepiej: lepiej układają się im relacje z innymi ludźmi, są zdrowsi, zazwyczaj dłużej żyją, więcej zarabiają i z sukcesem realizują się zawodowo na rynku pracy. Jak napisał Czapiński (2004a) „Szczęśliwym nie tylko chce się bardziej, ale także więcej mogą, ponieważ szerzej patrzą, mądrzej myślą i mają lepszy kontakt ze swoim ciałem”.

Literatura

1. Argyle M. (2004). Przyczyny i korelaty szczęści.W:J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (str. 165-203).Warszawa: PWN
2. Czapiński J. (2004)Czy szczęści popłaca? Dobrostan psychiczny jako przyczyna pomyślności życiowej. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka(str. 235-254).Warszawa: PWN
3. Czapiński J. (2004) Psychologiczne teorie szczęścia. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (str. 51-102). Warszawa: PWN
4. Diener E., Lucas R. E., Oishi S. (2004) Dobrostan psychiczny. Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (str. 35-50). Warszawa: PWN
5. Czapiński, J., (2009). Indywidualna jakość życia Polaków. W: J. Czapiński, T. Panek (red.) Diagnoza Społeczna 2009 (str.151-240). Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.

Agnieszka Bożek jest psychologiem, absolwentką Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, psychoterapeutką w trakcie certyfikacji w Krakowskim Centrum Psychodynamicznym.

Obecnie pracuje w prywatnej firmie jako psycholog i trener. Prowadzi warsztaty i szkolenia z tzw. umiejętności miękkich dla studentów, osób aktywnych zawodowo oraz młodzieży.

Interesuje się psychologią społeczną, psychologią zarządzania – w szczególności zagadnieniem motywacji do pracy oraz psychologią pozytywną. W wolnych chwilach tańczy, czyta książki, ogląda filmy psychologiczne.

Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")

e-mail: