Jak sprawiać wrażenie bystrzejszego?
- Szczegóły
- Utworzono: 29 lipca 2014
- dr Jarosław Kulbat
Jedną z cech, o której ludzie z łatwością wnioskują na podstawie wyglądu i zachowania jest inteligencja. To, czy sprawiamy na innych ludziach wrażenie inteligentnych ma spore znaczenie dla osiągania interpersonalnych sukcesów w życiu osobistym i zawodowym – nawiązywania przyjaźni, szukania partnera, radzenia sobie w czasie rozmów o pracę czy robienia kariery.
Zdajemy sobie sprawę ze znaczenia inteligencji wtedy, gdy sami jesteśmy oceniani i wtedy, gdy sami oceniamy innych ludzi. Kwestia, na którą dziś chciałbym zwrócić uwagę to widoczne gołym okiem podstawy wnioskowania o inteligencji (przede wszystkim innych) ludzi.
Czy tego chcemy czy nie inni ludzie oceniają nas po tym, jak wyglądamy. Zresztą sami też tak robimy. Oczywiście na oko oceniać można różne atrybuty człowieka. Jego osobowość, inteligencję, status społeczny czy posiadaną przez niego władzę. Logika oceniania na podstawie wyglądu i/lub zachowania nie jest specjalnie skomplikowana.
Skąd wiem, jaki jesteś?
Ludzie zakładają, że interesujące ich cechy manifestują się w widoczny sposób – w wyglądzie, zachowaniu czy posiadanych rzeczach. Przekonania tego rodzaju mogą być odzwierciedleniem osobistych doświadczeń. Wiemy, co się nam podoba i zakładamy, że te wybory mogą świadczyć o nas. I o innych ludziach też. Przekonania o tym, jak manifestują się pewne cechy, mogą być też konsekwencją społecznego uczenia się. Rodzice przekonywali nas, że zadbany wygląd świadczy o tym, że jesteśmy porządnymi dziećmi. Styliści czy modowe blogerki przekonują, co na siebie założyć, żeby być modnym. Celebryci demonstrują na sobie, jak powinni wyglądać ludzie, którzy są sławni.
W praktyce, jeśli wiem, jak rozpoznać kogoś bystrego, to wystarczy się dobrze się przyjrzeć. Im więcej znajdę widocznych przesłanek kluczowej w wyglądzie czy zachowaniu osoby, tym pewniejszy jestem swojej opinii na temat tej osoby. Ta wstępna opinia jest o tyle istotna, że może ona stać się punktem wyjścia do wnioskowania o posiadaniu przez spostrzeganą osobę innych cech. Jakich? O tym decydują posiadane przez nas struktury wiedzy społecznej zwane ukrytymi teoriami osobowości. Dla przykładu, jeśli wiesz, że ktoś jest bystry, łatwiej jest ci oczekiwać, że jest także dowcipny czy pracowity niż nudny i leniwy, nieprawdaż? A jeśli nie, to świadczy to tylko o tym, że dysponujesz nieco inną ukrytą teorią osobowości.
Kiedy słowo mówi więcej niż obraz?
Spore znaczenie we wnioskowaniu o naszej inteligencji ma to, co mówimy i jak. Wrażenie bardziej inteligentnych robią osoby, których ton głosu jest miły dla ucha, nie piskliwy czy skrzeczący. Dodatkowe punkty IQ można w oczach obserwatorów zyskać dbając o to, żeby mówić płynnie i dość szybko (ale nie tak szybko, jak wtedy, gdy jesteśmy podekscytowani), używając przy tym zwykłych słów.
Jak skazić twarz myśleniem?
W literaturze poświęconej zagadnieniu wnioskowania o atrybutach w oparciu o wygląd i zachowania aktora pojawia się dość spójny układ wyników badań. Wrażenie nieco bardziej inteligentnych sprawiają ludzie, których twarz wyrażą pewność siebie i raczej pozytywne emocje. Spore znaczenie ma też nasze spojrzenie. Za bystrzejszych uważani są ludzie, którzy częściej patrzą na partnera interakcji – zarówno wtedy, gdy słuchają, jak i wtedy, gdy sami mówią.
Kiedy szata zdobi człowieka (i ciało zresztą też)?
Obserwatorzy za nieco bystrzejszych uważają ludzi szczuplejszych, wyższych, zbudowanych bardziej proporcjonalnie. Atrakcyjność fizyczna, czy nam się to podoba czy nie, także bywa wykorzystywana jako przesłanka inteligencji aktora. To, jak jesteśmy ubrani także może mieć znaczenie. Za bystrzejszych obserwatorzy uważają ludzi ubranych starannie i adekwatnie do sytuacji. Warto też zadbać o staranne przystrzyżenie włosów, a panowie być może powinni rozważyć zapuszczenie brody. Niezależnie od płci, warto założyć okulary. I jak sądzę, dość łatwo przewidzieć, że ludzie w okularach wydają się obserwatorom bystrzejsi niż ci bez okularów. Smutne, ale prawdziwe. Na koniec warto wspomnieć o tym, że aby zrobić wrażenie osoby bystrej warto poruszać się pewnie i płynnie, nie szurać nogami. Ciało powinno może nie rozluźnione, ale na pewno nie spięte – za nieco bystrzejszych uważani są ludzie, którzy trochę się wiercą.
Komentarz końcowy
Robienie wrażenia inteligentnych na innych ludziach to subtelna gra. Nie zagrasz w nią, nie znając zasad. A jak mimo to zagrasz możesz łatwo przegrać. Zresztą nawet znajomość zasad tej gry nie gwarantuje wygranej. Zwłaszcza, gdy w robieniu wrażenia bystrych rywalizujemy z ludźmi, którzy są od nas dużo bystrzejsi. Nie wolno nam zapominać, że opisane tu przesłanki są jedynie przesłankami. W praktyce, założenie okularów nie zrobi z ciebie geniusza w oczach obserwatorów. Co najwyżej będziesz wyglądał na nieco bystrzejszego od tych, którzy stoją obok ciebie. Na szczęście, zdecydowanie częściej rywalizujemy o zainteresowanie i sympatię innych z ludźmi, których inteligencja jest zbliżona do naszej. I właśnie wtedy te kilka punktów więcej, które zyskujemy robiąc wrażenie osoby bardziej inteligentnej, może zrobić różnicę. Od której może zależeć bardzo dużo.
Do czytania, bo kto czyta, mniej błądzi:
- Behling, D. U., & Williams, E. A. (1991). Influence of dress on perception of intelligence and expectations of scholastic achievement. Clothing and Textiles Research Journal, 9(4), 1-7. [pdf]
- Borkenau, P., & Liebler, A. (1995). Observable Attributes as Manifestations and Cues of Personality and Intelligence. Journal of Personality, 63(1), 1-25. [abstrakt]
- Borkenau, P., Mauer, N., Riemann, R., Spinath, F. M., & Angleitner, A. (2004). Thin slices of behavior as cues of personality and intelligence. Journal of Personality and Social Psychology, 86(4), 599-614. [pdf]
- Carney, D. R., Colvin, C. R., & Hall, J. A. (2007). A thin slice perspective on the accuracy of first impressions. Journal of Research in Personality, 41(5), 1054-1072. [pdf]
- Kościński, K. (2007). Facial attractiveness: General patterns of facial preferences. Anthropological Review, 70(1), 45-79. [pdf]
- Murphy, N. A., Hall, J. A., & Colvin, C. R. (2003). Accurate intelligence assessments in social interactions: Mediators and gender effects. Journal of Personality, 71(3), 465-493. [pdf]
- Zebrowitz, L. A., Hall, J. A., Murphy, N. A., & Rhodes, G. (2002). Looking smart and looking good: Facial cues to intelligence and their origins. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(2), 238-249. [pdf]
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
