Aktualności Mądrość przychodzi z wiekiem? To zależy od kultury, w której żyjemyMądrość przychodzi z wiekiem? To zależy od kultury, w której żyjemy
- Szczegóły
- Utworzono: 21 września 2012
- Agnieszka Potrzuska
Przekonanie takie może napawać optymizmem, gdyż miło jest myśleć, że są jakieś korzyści z procesu starzenia. Na pewno nie wpływa on pozytywnie na ciało, więc dobrze by było, gdyby sprzyjał umysłowi. Jednak czy naprawdę z wiekiem stajemy się coraz mądrzejsi?
Można w różnorodny sposób definiować termin „mądrość”, jednak często literatura wskazuje na to, iż łączy się ona ze zdolnością do rozwiązywania konfliktów. Konflikty zaś rozwiązywane są w różny sposób w zależności od kultury, w jakiej jesteśmy wychowywani. Można tu rozróżnić dwa główne nastawienia – w kulturze indywidualistycznej, która jest charakterystyczna dla Amerykanów, konflikty rozwiązywane są raczej w sposób bezpośredni, w przeciwieństwie do kolektywistycznej Japonii, w której występuje większy nacisk na społeczną spójność i tendencja do rozwiązywania konfliktów w sposób mniej bezpośredni, korzystając ze strategii unikania, bądź angażowania osoby trzeciej w roli mediatora.
Igor Grossmann (University of Waterloo) wraz z kolegami badał, jak rozwiązywanie konfliktu, a co za tym idzie, mądrość, różnią się w japońskiej i amerykańskiej kulturze. Badacze postawili hipotezę, że Japończycy, którzy cenią wartość interpersonalnej harmonii, będą lepsi w rozwiązywaniu konfliktów i będą tym samym wykazywać większy poziom mądrości we wcześniejszych etapach życia. Amerykanie, z drugiej strony, doświadczają coraz większej liczby konfliktów z biegiem czasu, co powinno wpływać na ich ciągłe uczenie się jak je rozwiązywać, a zatem większy poziom mądrości powinni wykazywać w późniejszym wieku.
Uczestnicy pochodzący z kultury japońskiej i amerykańskiej, w przedziale wiekowym od 25 do 75 lat byli proszeni o przeczytanie artykułu w gazecie, który opisywał konflikt miedzy dwiema grupami. Następnie mieli odpowiedzieć na kilka pytań, np. dotyczących tego, co myślą, że stanie się później, lub dlaczego uważają, że to zdarzy się właśnie w ten sposób. Później czytali historie o konfliktach między jednostkami, włączając w to rodzeństwo, przyjaciół, małżonków i odpowiadali na takie same pytania.
Badacze mierzyli poziom, do jakiego odpowiedzi uczestników ilustrowały sześć poprzednio ustalonych cech mądrego rozumowania:
1) rozpatrywanie perspektywy innych
2) rozpoznawanie prawdopodobieństwa zmiany
3) dostrzeganie różnorodnych możliwości
4) rozpoznawanie ograniczeń własnej wiedzy
5) próby kompromisu
6) przewidywanie rozwiązania konfliktu.
Tak jak przewidywał zespół, młodzi i w średnim wieku japońscy uczestnicy wykazywali wyższe wyniki w mierzonym poziomie mądrości dla sytuacji konfliktów między grupami niż amerykańscy rówieśnicy. Dla konfliktów między jednostkami, starsze osoby z kultury japońskiej nadal otrzymywały lepsze wyniki niż Amerykanie, chociaż ta różnica kulturowa była znacznie mniejsza niż różnica zaobserwowana między młodszymi dorosłymi.
Co interesujące, podczas gdy starszy wiek był związany z większą ilością punktów w zakresie mądrości dla uczestników amerykańskich, nie było takiego związku dla osób pochodzących z kultury japońskiej.
Wyniki badania podkreślają, że kultura jest niezwykle istotna dla rozwoju człowieka i odgrywa ważną rolę nawet do późnego wieku. Podczas gdy mądrość może rzeczywiście przychodzić z wiekiem u Amerykanów, nie musi to być regułą dla innych kultur.
Badacze międzykulturowi potrafią bardzo dobrze odnosić swoje badania do kontekstu międzykulturowego, jednak nieczęsto rozważają, jak rozwój w ciągu życia ma swój udział w różnicach kulturowych. Jest to jedno z niewielu psychologicznych badań międzykulturowych, które obejmuje ludzi w różnych wieku i pochodzących z różnych grup społeczno-ekonomicznych.
Wyniki badań wskazują, że niektóre zdolności, szczególnie te, które są zaangażowane w rozwiązywanie społecznych konfliktów, nie doznają uszczerbku z biegiem czasu. Badania ukazujące tego typu zależności mogą pozytywnie wpływać na łamanie krzywdzących stereotypów związanych ze starzeniem się, zarówno w społeczeństwie amerykańskim, jak i w grupach azjatyckich.
Igor Grossmann et. al. Aging and Wisdom: Culture Matters. Psychological Science, 2012
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
