W zdrowym ciele zdrowy... mózg!
- Szczegóły
- Utworzono: 31 października 2013
- Katarzyna Sanna
Od paru dobrych lat można zauważyć boom na bieganie - biegają starzy, młodzi, a nawet dzieci. Uprawianie sportu nie tylko wpływa na utrzymanie (albo uzyskanie) szczupłej figury i polepszenie nastroju, ale również ożywczo oddziałuje na nasz mózg, który też staje się fit!
Polak Maratończyk
O tym, że sport wpływa nie tylko dobrze na ciało, ale też na duszę wie każdy z nas. Znana „trenerka wszystkich Polaków” jak mantrę powtarza, że dobry trening skutkuje nie tylko świetną figurą, ale też zastrzykiem pozytywnej energii. Ilość maratonów (oraz uczestniczących w nich osób) organizowanych w wielu miastach Polski świadczy o tym, że jednym z naszych ukochanych sportów jest bieganie, chociaż jest to romans, który na skalę masową nawiązaliśmy stosunkowo niedawno.
Masters, który wraz ze współpracownikami stworzył kwestionariusz badający motywację sportowców do udziału w maratonach, stwierdził, że istnieją cztery główne i dziewięć szczegółowych motywów biegania: fizyczne (ogólna troska o zdrowie i troska o wagę), psychologiczne (psychologiczne radzenie sobie, samoocena i sens życia), społeczne (afiliacja i uznanie) oraz związane z osiągnięciami (współzawodnictwo i osiąganie celów osobistych). Niezależnie od tego, jaką kto ma motywację, na pewno można powiedzieć, że bieganie jest w modzie i bardzo dobrze, bo jak donoszą najnowsze badania, sport nie tylko sprzyja spaleniu oponki i polepszeniu nastroju, ale również wpływa na nasz mózg!
Mniej sportu - więcej czasu na naukę?
Każdy rodzic i pedagog wiedzą, że ich małe pociechy (żeby wieczorem grzecznie poszły spać) w ciągu dnia muszą porządnie się wybiegać i wyszaleć. Niestety, w Stanach Zjednoczonych najwyraźniej pęd ku jednostronnemu- edukacyjnemu rozwojowy zaburzył tą zasadę, co w efekcie spowodowało ograniczenie zajęć z wychowania fizycznego. Okazało się, że nie tylko wyniki uczniów w nauce nie polepszyły się, im większe było BMI dzieci, tym gorsze otrzymywali stopnie. Ponadto, ostatnio przeprowadzone badania dowiodły, że osiągnięcia w zakresie matematyki oraz czytania były znacznie wyższe u dzieci uprawiających sport, w tym bieganie.
Maraton dla seniora?
Ikoną poznańskiego maratonu jest 74-letnia Maria Pańczak, która rokrocznie bierze w nim udział z nieodłączną parasolką, w tym roku już po raz 50. Temat wpływu aktywności fizycznej na funkcje poznawcze cieszy się zainteresowaniem naukowców od wielu dekad. Okazuje się, że styl życia, a w tym dieta, aktywność fizyczna, stopień zaangażowania w życie społeczne sprzyjają zachowaniu prężności poznawczej i obniżają ryzyko zachorowania na związane z wiekiem choroby neurodegeneracyjne, jak na przykład choroba Alzheimera.
Aktywność fizyczna ma zarówno ogólne, jak i specyficzny wpływ na funkcje poznawcze; ogólne w tym znaczenie, że wiele różnorodnych procesów poznawczych zyskuje, gdy ludzie ćwiczą, a specyficzne w tym znaczeniu, że wpływ na niektóre funkcje poznawcze, przede wszystkim funkcje wykonawcze- czyli na przykład planowanie, pamięć roboczą, radzenie sobie z dwuznacznością, są nieproporcjonalnie duże. Jest to o tyle ciekawe, że częścią mózgu odpowiedzialną za wyżej wymienione funkcje jest kora przedczołowa, która jest najbardziej narażona na związane z wiekiem obniżenie sprawności. Oznacza to, że nawet zmiany, które wydawać by się nam mogły nieodwracalne, mogą być poddawane odpowiednim interwencjom! Nic więc dziwnego, że Pani Pańczak oprócz maratonów znajduje również siły na kurs komputerowy, judo oraz próby generalnie w „Zakręconych Babkach”
Biegający mózg
Biegając, nie tylko sprawiamy, że nasze ciało jest w lepszej kondycji, ale również nasz mózg staje się bardziej „fit”. Podczas biegania intensywna aktywność układu krążenia pompuje do naszych mózgów więcej tlenu oraz glukozy. Każdy rodzaj sportu do dawka energii dla naszych mózgów, ale okazuje się, że im bardziej ćwiczenie te są aerobowe, tym lepsze efekty. Wiele badań na zwierzętach pokazało, że biegania rozpoczyna proces tworzenia się nowych komórek nerwowych, czyli neurogenezę oraz tworzenie się nowych połączeń nerwowych- synaptogenezę. Ponadto, w procesie angiogenezy tworzą się nowe naczynia krwionośne. Metaforycznie mówiąc, rośnie nam masa, ale też cały system, który będzie ją zaopatrywał w życiodajne elementy odżywcze.
A na co przekłada się taki trening i ciała i mózgu? Przede wszystkim zwiększyć się może pojemność naszej pamięci - u osób, które uprawiały sport, objętość hipokampa, który jest strukturą odpowiedzialną za pamięć, wzrosła o 2% w porównaniu do osób, które nie prowadziły aktywnego trybu życia. Niby nic, gdyby nie to, że jest to struktura, która raczej nie zwiększa swojej objętości. Lepsza pamięć i więcej komórek nerwowych to oczywiście lepsze wyniki w nauce, zapamiętywaniu nowych informacji, ale również przypominaniu sobie z łatwością pewnych wiadomości. Tak jak wcześniej wspomniano, duża aktywność wpływa pozytywnie na funkcje wykonawcze, w praktyce będzie się to przekładać na łatwiejsze podejmowanie decyzji, planowanie, organizowanie, stawianie sądów w sytuacjach dwuznacznych.
Na maraton czas?
Cała Polska biega i nie ma nic fałszywego w stwierdzeniu, że w zdrowym ciele zdrowy... mózg! Oczywiście, bieganie nie jest jedynym sposobem, aby „wyćwiczyć” mózg, każdy sport będzie dla niego dobroczynny. Ważne jest, żeby czasami ruszyć się z kanapy i mimo jesiennej aury bądź pobiegać, bądź popływać albo iść na siłownię. Do wyboru do koloru!
Literatura:
- Dybała, M. (2012). Polska Adaptacja Kwestionariusza Motywów Biegaczy do Biegania. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 40, 118-128.
- Hillman, Ch.H, Erickson, K.I., Kramer, A.F. (2008) Be smart, exerrcise your heart: exercise effect on brain and cognition. Neture reviews. Neuroscience. 9(1):58-65.
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
